Bursa’da kentsel dönüşüm masaya yatırıldı

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şubesi, "Kentsel Dönüşüm Çalıştayı" düzenliyor. Çalıştayda, deprem gerçeği, kentsel dönüşüm uygulamaları, sürdürülebilirlik ve toplumsal etkiler gibi önemli başlıklar ele alındı.

Haber Giriş Tarihi: 23.11.2024 12:19
Haber Güncellenme Tarihi: 23.11.2024 12:19

Bir çok konuşmacı ve akademisyenin katılacağı çalıştayın onur konuğu Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. M. Nuray Aydınoğlu’ olacak. Çalıştaya Bursa Vali yardımcı Salih Altun Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şube Serdar Atilla Erdem ve oda üyeleri yoğun katılım sağladı

Açılış konuşmasını yapmak üzere kürsüye gelen İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şube Başkanı Serdar Atilla Erdem, "Hepimizin bildiği gibi barınma ihtiyacı insanoğlunun en temel ihtiyaçlarının başında gelmektedir. Ülkemizde 1970’li yıllarda başlayan ve kentimiz açısından, özellikle 1980’li yıllarda sanayileşmenin de baskısıyla hızla artan kırsaldan kente göç ve hızlı nüfus artışı hemen hemen her yerde niteliksiz, plansız, altyapıdan, sosyal imkanlardan yoksun ve teknik hizmet alınmaksızın inşa edilmiş, depreme dayanıksız yapı stoklarının oluşmasına sebep olmuştur. Tarihsel olarak büyük depremler yaşamış bir coğrafyada yer alan ülkemizde deprem riski her zaman var olacaktır. Her büyük depremin ardından olduğu gibi, büyük acılar yaşadığımız 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi şehirlerimizin ne kadar hazırlıksız olduğunu, afet öncesi ve sonrası alınan önlemlerin yetersiz olduğunu bizlere bir kez daha göstermiştir.

Burada sorun, bir doğa olayı olan depremde değildir. Sorun, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da olacak olan deprem ve diğer doğa olaylarından, ülkemizi ve kentlerimizi koruyacak yeterli çalışmaların ve planlamaların yapılamamış olmasındadır. Yaklaşık 25 milyon yapının bulunduğu ülkemizde, bu yapıların önemli bir kısmının ilk büyük depremde göçme ya da hasar görme riski taşıdığı artık bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla kentsel dönüşüm çalışmalarının önemi çok daha da iyi anlaşılmaktadır. Son derece önemli ve acil adımlar atılması gereken kentsel dönüşüm çalışmaları için ilk yasal mevzuat 16.05.2012 tarihinde ancak yürürlüğe konabilmiştir. 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun eksiklikleri olsa da önemli bir adım olmuştur. Ancak geçmiş yıllarda çıkartılan “imar afları” ile birlikte son çıkartılan İmar Barışı Yasasının kentsel dönüşüme çok olumsuz etkileri olmuştur. 18.05.2018 tarihinde yürürlüğe giren ve 09.06.2018 tarihinde başvuruları başlayan “İmar Barışı” süreci ise kentlerimizde ve doğal alanlarımızda istenmeyen görüntülere neden olan kaçak yapılaşmaları devlet güvencesiyle buluşturan yeni bir dönemi başlatmıştır." diye ifade etti.  

"ORTAK AKIL İLE ÇÖZÜM ÜRETMEK" Erdem ayrıca "Bugün burada, Bursa’nın geleceğini konuşacağımız bu çalıştayda, kent dinamiklerinin tamamının ortak akıl ile hareket etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Öncelikle Kentsel Dönüşüm Stratejisi oluşturulmalıdır. Kentsel dönüşüm sadece yerel yönetimler ile değil aynı zamanda ilgili tüm kamu kurumları, üniversiteler ve akademik odaların aynı masada buluştuğu, konunun finansal, sosyolojik ve hukuki boyutları ele alınarak, halkımızla birlikte katkı sağlanacağı bir süreç olmalıdır. Toplumun tüm paydaşlarının, Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesine dahil edilmesi, fikirlerinin alınması ve ortak çözüm önerileri geliştirilmesi, kentsel dönüşümün başarısı için kritik öneme sahiptir. Bütün dönüşümler buna uygun, ayrıcalıksız ve herkese eşit uygulanmalıdır. Kentsel dönüşüm süreçlerinde, şehrin estetik değerlerinden sosyal ihtiyaçlarına kadar her türlü görüşün dikkate alınması gerekmektedir. Bu noktada, Bursa’nın kentsel dönüşüm projelerinde tüm paydaşlarla iş birliği içinde, ortak bir dil ve anlayışla hareket edilmesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak isterim. Bu ortak akıl yalnızca Bursa için değil, tüm ülkemiz için örnek bir yaklaşım olmalıdır." diye vurguladı

Erdem sözlerini söyle sonlandırdı.

Bursa'nın kentsel dönüşüm sürecinin başarıya ulaşabilmesi için öncelikli olarak güvenli, sağlıklı, çevre dostu ve sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda hem bilimsel veriler hem de toplumsal katılım ışığında hareket etmek, sürecin her aşamasında mühendislik disiplinini ve uzmanlığını en iyi şekilde kullanmak en büyük hedefimiz olmalıdır. Bu açıdan bakıldığında kentimizde son yıllarda uygulanagelen sadece Yık-Yap anlayışından süratle çıkılmalı, kentsel dönüşüm adına bilimsel ve teknik tüm yöntemler masaya yatırılmalıdır. Biz İnşaat Mühendisleri Odası olarak kentsel dönüşüm, başka bir kent sorununa dönüşmeden topyekûn Bursa için ayağa kalkmalıyız diyoruz. Hep birlikte, ortak akıl ve güçlü bir iş birliği ile daha sağlam, sağlıklı ve sürdürülebilir bir Bursa inşa edeceğimize olan inancımızı yineleyerek, bu çalıştayın şehrimiz ve ülkemiz için hayırlı olmasını temenni ediyor Bursa hepimizin diyoruz. Ayrıca bu çalıştayın hazırlanması ve ortaya çıkartılmasında emeği geçen Kentsel Dönüşüm Komite başkanımıza ve komite üyelerimize huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum. Bir teşekkür de çalıştayın sponsorluğunu üstlenen Vezirhan Çimento Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Cemal Bilim’e. Katılımınız, katkılarınız ve destekleriniz için hepinize İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu adına teşekkür eder saygılarımı sunarım." dedi.

Kentsel dönüşümün konusunun önemli bir gündem olduğunu belirten İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban, Tabi her bölgede şehirleşme anlar kentleşme adına yapılması gereken işler var bizler de yine inegöl bölgesinde özellikle geçtiğimiz dönem içerisinde kentsel dönüşüm strateji belgemizi hazırladık Bakanlığımıza bunu sunduk. Tabi ki bu çalışmaların çok kapsamlı yapılması gerektiğine ben de inanıyorum burada özellikle yerel yönetimler noktasında belediye başkanlarına yönetimlerine yerel paydaşlarına çok büyük görevler düşüyor. Sorumluluğumuzun farkındayız bu programdan da çok önemli sonuçlar bildirgeler çıkacağını düşünüyorum umut ediyorum gelecek her katta çok değerli bu konuda özellikle akademik anlamda hocalarımızın vereceği destek uygulamadaki akademik odalarımızın paylaştığımızın vereceği destekler bizler için de önemli bir de kıymetli olacaktır diye ifade etti

İnşaat mühendisleri odamızın düzenlemiş olduğu kentsel dönüşüm çalıştayında sizlerle beraber olmaktan mutlu olduğumu ifade etmek istiyorum diye söze başlayan Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, "Öncelikle böylesine güzel bir organizasyona imza için o da başkanımıza teşekkür ediyorum emeği geçen herkese Allah razı olsun tabii kentsel dönüşüm artık tüm Türkiye'nin gündeminde zaman zaman olumlu eleştirilerin zaman zaman olumsuz eleştirilerle karşı karşıya kaldığımız bir durum oldu. Yıldırım ilçemiz Bursamızın yüzde bir yüz ölçümü büyüklüğünde ancak nüfus olarak %20'sinden fazlasının içinde barındıran Bursa'nın en yoğun ilçesi biz de bu noktada bilhassa yakın zamandaki görsellerle beraber destekleyerek "Yeni Yıldırım" bölgesini Kadim Yıldırım bölgesine yeniden planlamak ve imari uygulamaları yapmak üzere birçok çalışma gerçekleştirdik geçtiğimiz 5 yıllık süre içerisinde 10.000'den fazla tapu sahibinin problemini hak sahibinin bu problemlerini çözdük inşallah. Yıldırımın %30'unda kentsel dönüşümden öncesindeki temel problem olan mülkiyet problemini çözmüş olacağız inşallah 2025'te içerisinde hazırlıklarımızı yaptık hem kentsel dönüşüm sadece belgelerimizi hazırlamış olacağız hem de yine yıldırım'ın %30'luk bölgesinde yapacağımız yeni planlamalarla imari uygulamalarıyla birlikte de yeni bir bakış açısı ortaya koyacağız kenti yeniden planlayacağız. Kentsel dönüşüm binayı yıkıp yapmak değil ben kentsel dönüşümün kelimesinin kullanılmasınıda doğru bulmuyorum. Kent ıslahı demek daha mantıklı sadece binalarımız daha değil binaların yenilenmesi değil Kentin bütününü ıslahı olarak değerlendirmek lazım. Ayrıca önemli bir diğer konu ise mülkiyet sorunu onu çözünme kavuşturunca kentin ıslahı daha kolay oluyor." diye belirtti

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Kentsel Dönüşüm Çalıştayı'nda yaptığı konuşmada, dönüşüm projelerinin yalnızca fiziksel yapılar üzerinden değerlendirilemeyeceğini vurguladı. Başkan Bozbey, insan faktörünün ön planda tutulduğu, disiplinler arası iş birliğiyle yürütülecek bir kentsel dönüşüm anlayışının gerekliliğine dikkat çekti. "İNSAN ODAKLI VE BÜTÜNSEL BİR PLANLAMA GEREKLİ" Başkan Bozbey, kentsel dönüşüm projelerinin insanın mutluluğu, güvenliği ve huzuruna katkı sağlayacak şekilde planlanması gerektiğini belirterek, "Bir dönüşümün başarılı olabilmesi, insanların kentsel ihtiyaçlara kolaylıkla erişebildiği, huzurlu ve güvenli bir yaşam alanı oluşturulmasına bağlıdır. Bu süreçte sadece mühendislik ve mimarlık değil; sosyologların, toplum bilimcilerin ve hukukçuların da katkısı gereklidir. Disiplinler arası ortak çalışma, iyi bir kentsel dönüşüm planlaması için hayati öneme sahiptir" dedi. "PARSİYEL DEĞİL, BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM ŞART" Bozbey, parsel bazında yapılan kentsel dönüşüm projelerinin yeterli olmadığını ve bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini ifade etti. "Bir kentin 5-10 mahallesini bir arada ele alarak, sosyolojik bağları ve kentsel ihtiyaçları göz önünde bulundurmalıyız. Planlamalar, kentsel ihtiyaçları bütünsel olarak çözümlemeli, ancak uygulamalar parça parça hayata geçirilebilir. Biz, arkadaşlarımızla birlikte bu anlayış doğrultusunda hareket ediyoruz. 1/100.000 ölçekli planı hazırlamaya başladık ve bu süreçte katılımcı bir yaklaşım benimsiyoruz. Tüm meslek odaları, akademik danışma kurulumuzun bir parçasıdır. Aynı zamanda üç üniversitemizin temsilcileri de bu kurulda yer alıyor" diye konuştu. "İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ÇEVRE DOSTU YAKLAŞIMLAR" Bozbey, iklim değişikliği etkilerinin kentsel planlamada dikkate alınması gerektiğini belirtti. "Son 10 yılda Bursa dahil birçok bölgede kara ikliminin etkilerini daha yoğun hissediyoruz. 1/100.000 ölçekli planımızda yalnızca mimari ve bilimsel unsurlar değil, aynı zamanda iklim değişikliğine uyum sağlayacak yaklaşımlar da yer alacak. Örneğin, cam binalardan uzak durmayı planlıyoruz. Avrupa’da da cam binaların terk edilmeye başlandığını görüyoruz; çünkü bu tür yapılar, şehirlerde sıcaklık artışına ve sera gazı salınımına ciddi ölçüde katkı sağlıyor. Bu nedenle, sera gazını en aza indirecek, biyolojik çeşitliliği ve tarım alanlarını koruyacak sürdürülebilir bir planlama sürecini hayata geçirmek istiyoruz" dedi. "BİLİMSEL VE KATILIMCI BİR YAKLAŞIM" Başkan Bozbey, yapılan planlamaların, yalnızca mimarlar ve mühendisler tarafından değil, geniş bir toplumsal katılım ve akademik destekle hayata geçirileceğini vurguladı. "Bu çalışmada, kentin geleceğini belirleyecek kentsel planlamalar bir anayasa niteliğinde olacaktır. Siyasi tarafı olmakla birlikte, önerilerimizin belediye meclislerine iletilmesi ve toplumun geniş kesimlerinin desteğiyle hayata geçirilmesi önemlidir. Kentimiz için sürdürülebilir ve yeşil bir gelecek inşa etmeyi hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

Bursa Vali Yardımcısı Salih Altun, yaptığı konuşmada, çarpık kentleşmenin temelinde ekonomik nedenlerin yattığını belirtti. Altun, kentsel dönüşüm çalışmalarının bu gerçeklik çerçevesinde ele alınması gerektiğini ifade ederek şunları söyledi: "ÇARPIK KENTLEŞMENİN TEMELİNDE EKONOMİK NEDENLER VAR" "Bugün kentlerimizde karşılaştığımız çarpık yapılaşmanın en büyük nedeni ekonomik zorunluluklardır. İnsanlar, geçmişte bütçelerine uygun konutlara erişmekte zorlandıkları için plansız ve altyapıdan yoksun alanlarda yaşamaya mecbur kalmışlardır. Kentsel dönüşüm projeleri bu gerçeklik göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Dönüşüm, sadece fiziksel yapıları iyileştirmekle sınırlı kalmamalı; vatandaşların yaşam kalitesini artıracak, ekonomik olarak sürdürülebilir çözümler sunmalıdır." "BÖYLE ÇALIŞTAYLAR ÇOK DEĞERLİ" Altun, Kentsel Dönüşüm Çalıştayı’nın önemine de dikkat çekerek, "Bu tür çalıştaylar, kentlerimizin geleceği için çok değerlidir. Burada, farklı disiplinlerin bir araya gelmesi ve ortak akıl oluşturulması, doğru çözümler üretebilmek açısından son derece önemlidir. Amacımız, vatandaşlarımızın daha düzenli, güvenli ve yaşanabilir alanlarda hayatlarını sürdürebilmelerini sağlamaktır" dedi.

Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Aydınoğlu, onur konuğu olarak katıldığı Kentsel Dönüşüm Çalıştayı'nda yaptığı konuşmada, kentsel dönüşüm sürecinin zorluklarına dikkat çekti. Prof. Dr. Aydınoğlu, etkili bir dönüşümün ada bazında yapılması gerektiğini vurgulayarak, şu ifadeleri kullandı: "Bu süreçte yalnızca binaları yenilemek yeterli değil; planlamaların devreye girmesi, sosyal ihtiyaçların, altyapının, trafik düzeninin, okulların ve parkların bir bütün olarak ele alınması gerekiyor. Böylesine kapsamlı bir dönüşüm kolay bir iş değil. Özellikle, bir binanın yıkılması durumunda domino etkisiyle diğer yapıların da zarar görmesi ve yardım ulaştırılamaması gibi riskler söz konusu. Bursa gibi pek çok şehirde bu tür kritik alanların bulunduğuna eminim. Ancak, bu dönüşüm süreci güçlü maddi kaynaklar gerektiriyor." Prof. Dr. Aydınoğlu, kentsel dönüşümün kamuoyunda genellikle rant temelli bir süreç olarak algılandığına dikkat çekerek, "Bu süreçte yalnızca bina yenilemek değil, altyapıyı da düşünmek şart. Köprüler, kanalizasyon sistemleri, su şebekeleri gibi kentsel altyapı unsurları büyük önem taşıyor ve deprem sırasında ciddi hasarlar alabilir. Bu alanlarda kapsamlı bir hazırlık yapılmalı," dedi. Ayrıca, Türkiye'de bu konuyla ilgili 2020 yılında özel bir deprem yönetmeliği hazırlandığını hatırlatarak, "Ancak ne yazık ki birçok belediye yöneticimiz bu yönetmelikten haberdar değil," diyerek sözlerini tamamladı.

Açılış konuşmalarının ardından çalıştaya geçildi.