Rusya'nın Ukrayna'da yürüttüğü savaşın ardından silah endüstrisine tedarik sağlamak için askeri ekipman ve hizmetlere yönelen Alman şirketlerin sayısı artıyor.
Financial Times’ta (FT) yer alan habere göre, Alman motor üreticilerinden Deutz, iki hafta önce sivil alana dönük üretimlerin yanı sıra tank motorları üretmeyi düşündüğünü bildirdi. Bu açıklamanın ardından şirket hisselerinde yüzde 20’den fazla artış görüldü.
Deutz şirketi, Alman ekonomisinin kalbi olarak değerlendirilen "Mittelstand" işletmeler grubunun bir parçası. Grubun üyesi şirketler, savunma sözleşmelerine dair yasakları yeniden değerlendirdikten sonra sonlandırma kararı almıştı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yeniden savunma flörtü
Alman şirketlerinin büyük bir kısmı, Nazilerle endüstriyel işbirliği geçmişi nedeniyle uzun süredir savunma sektörüyle ilişki kurmaktan kaçınıyordu. Ancak Şubat 2022'den bu yana, lazer üreticisi Trumpf ve bileşen firması Hawe Hydraulik gibi tedarik zincirinin önde gelen şirketleri, askeri sözleşmeler yapmak için harekete geçti.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rusya’nın Ukrayna’ya dönük saldırı başlatmasından kısa bir süre sonra Almanya'nın savunmasını güçlendirmek ve orduyu modernize etmek için 100 milyar avroluk bir fon duyurmuştu. Şirketlerin tutumundaki değişim de bu duyurunun hemen ardından geldi. Söz konusu fon kapsamında Almanya, ülkenin modern tarihindeki ilk kalıcı yabancı konuşlanmayı gerçekleştirdiği Litvanya'ya zırhlı bir tugay göndermeyi planlanıyor. Ayrıca fon, askeri yatırıma yönelik sınırlamaların önemli bölümünü kaldıracak nitelikte.
Alman toplumunun bazı kesimlerinin de İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan askeri yatırım sınırlamalarının kaldırılmasını desteklediği görülüyor. PwC Almanya tarafından bu yıl yapılan bir anket, katılımcılarının neredeyse yüzde 70'inin savunma harcamalarındaki artışa destek verdiğini ortaya koydu.
Geçtiğimiz ay Kanada ordusuna 1500 kamyon göndermek için yeni bir sözleşme duyuran Daimler Truck şirketi, "Rusya'nın Ukrayna'ya karşı saldırgan savaşı, toplumumuzda özgürlüğün gerekirse askeri yollarla savunulması gerektiği konusunda farkındalığı kesinlikle artırdı" açıklamasında bulundu.
2022'de savunma siparişleri yasağını kaldıran Hawe Hydraulik şirketinin genel başkanı Karl Haeusgen de, Rusya'nın Ukrayna harekatı ve ardından Avrupa'nın askeri harcamalarını artırması yönündeki baskının savunma sektörü üzerindeki tarihsel damgayı azalttığını söyledi.
Haeusgen, bir söyleşisinde, "Savunma tedarik zincirinin büyük bir kısmı, üç veya dört yıl öncesine göre tamamen farklı bir imaja sahip" dedi.
Şirketin, savunma sektörüne tedarik yapmamasına dair kuralı vardı. Ancak şirketin yönetim kurulu düzeyindeki komitesi, bugün araçlar ve gemiler de dahil olmak üzere askeri ekipmanlarda kullanılabilen vana ve pompalar için alınan siparişleri değerlendiriyor.
Çin'in talepleri zayıflayınca gelen otomotiv krizi
Bu değişimin, Çin'den Alman endüstrisine gelen taleplerin zayıflamasının ardından gelmesi de dikkat çekiyor. Çin’in talep hacminin azalmasının ardından ülkenin otomotiv endüstrisi gözle görülür bir küçülme içerisine girmiş ve elektrikli araçlara geçiş sürecinin de eklenmesiyle sektörde geniş çapta işçi kıyımları yaşanmıştı.
Alman şirketlerin Soğuk Savaş döneminde askeri üretim operasyonlarını sivil üretime dönüştürme ihtiyacıyla karşı karşıya kaldığını hatırlatan Alman Dış İlişkiler Konseyi'nden Christian Mölling, Avrupa'nın bu dönemde tam tersi bir durumla karşı karşıya olduğuna dikkat çekti.
Mölling, "Askeri dünyada daha verimli olmak için sivil üretim kapasitesini, teknolojiyi ve prosedürleri nasıl kullanabileceğinizi yeniden değerlendirmek zorundasınız" ifadelerini kullandı.
Otomotiv devinden savunma yüklenicisine iş gücü transferi
Yakın zamanda çok sayıda çalışanını işten çıkaran dünyanın önde gelen otomotiv tedarikçilerinden biri olan Alman Continental şirketi de, kısa bir süre önce yüzlerce çalışanını Alman savunma yüklenicisi Rheinmetall'a transfer etme sürecini başlatmıştı
Rheinmetall'ın yöneticilerinden Peter Sebastian Krause, o dönem Continental çalışanlarının şirkete "çok değerli" beceriler kazandıracağını söylemişti.
Müşterileri arasında çip üretim sistemi geliştiricisi ASML de bulunan lazer üreticisi Trumpf, savunma sektörüne tedarik yasağını kaldırmayı düşünen bir diğer Alman şirket.
Alman hükümeti, şirketin lazer ürünlerini artık hem sivil hem de askeri uygulamalarla "çift kullanımlı" olarak görüyor. Bu nedenle şirketin ürünleri Çin’e de dahil olmak üzere birtakım ihracat kısıtlamalarına tabi.
Şirketin lazer operasyonları başkanı Hagen Zimer, savunma şirketlerinin, şirketin lazerlerine, insansız hava araçlarını düşürmek gibi askeri kullanımlar için ilgi gösterdiğini kaydetti.
Lazerin güçlü bir savunma aracı olabileceğini belirten Zimer, bu teknoloji olmadan "savaş bölgelerinde 200 insansız hava aracının çok yönlü bir saldırısına karşı savunma yapmanın mümkün olmadığını" sözlerine ekledi.
Lufthansa da askeri servis bölümü başlattı
Almanya'nın ulusal havayolu şirketi Lufthansa’nın birimi Lufthansa Technik de, geçen yıl resmen bir askeri uçak servis bölümü başlattı. Hızla büyüyen bir iş kolu haline gelen birim, Almanya'nın Chinook helikopterleri ve F-35 savaş uçaklarının bakımına yardımcı olmaya hazırlanıyor.
Lufthansa Technik yöneticisi Michael von Puttkamer, "2019'da Alman hükümetiyle olan ilişkimize dayanarak savunma alanında daha büyük bir adım atmaya karar verdik" diyerek, 100 milyar avroluk fonun "sektöre daha fazla adım atmak için bir fırsat" olduğunu kaydetti.
von Puttkamer, "Savunma alanına adım atmanın sadece harika bir iş fırsatı değil, aynı zamanda Alman silahlı kuvvetlerimizin ülkemizi savunabilmelerini desteklemek için de harika bir fırsat olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.