AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşviki geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 126,7 artış göstererek 59 milyar 332 milyon lira olarak gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ilk kez hazırladığı 2023 yılına ilişkin dolaylı AR-GE teşviklerini açıkladı.
Buna göre, AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşviki 2022'de 26 milyar 169 milyon lira olurken, geçen yıl yüzde 126,7 artışla 59 milyar 332 milyon lira olarak kayıtlara geçti.
Dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanan girişimler, 34 milyar 810 milyon lirayla en fazla kurumlar vergisi desteğinden faydalandı.
Bu vergi desteğini sırasıyla 23 milyar 661 milyon lirayla gelir vergisi stopaj teşviki, 815 milyon lirayla gelir vergisi desteği, 46 milyon lirayla katma değer vergisi (KDV) desteği izledi.
Beyan edilen AR-GE harcamalarına göre sağlanan dolaylı teşviklerin yüzde 60,1'i kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV'den, yüzde 39,9'u ise gelir vergisi stopaj desteğinden geldi.
Dolaylı AR-GE teşviklerinin, mali ve mali olmayan şirketlerin AR-GE harcaması içerisindeki payı 2009 yılında yüzde 13,3 olurken, geçen yıl yüzde 24,1'e yükseldi. Mali ve mali olmayan şirketlerin AR-GE harcaması 2009 yılında 3,2 milyar lira olarak belirlenirken, bu harcamalar geçen yıl 246 milyar liraya ulaştı.
AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşviklerinden yararlanan girişim sayısı 2023 yılında 9 bin 30 oldu. Teşviklerden yararlanmak için beyanname veren girişimler ana faaliyetler göre incelendiğinde ilk üç sırayı 4 bin 575 ile bilgi ve iletişim, 2 bin 148 ile imalat sanayi ve 1291 ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler aldı.
Girişimlerin destekten yararlanmak için beyan ettikleri AR-GE harcama tutarı 146 milyar 558 milyon lira olarak hesaplandı.
Beyan edilen harcama tutarlarında imalat sanayi yüzde 49,5 ile en büyük paya sahip olurken, bu sektörü yüzde 37,9 ile bilgi ve iletişim, yüzde 4,2 ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı izledi.
Ana faaliyeti imalat sanayi olan girişimlerde 72 milyar 516 milyon lira olan tutarın yüzde 33,1'i motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı, diğer ulaşım araçlarının imalatında, yüzde 26,2'si bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında, yüzde 14,2'si ise elektrikli teçhizat imalatında faaliyet gösteren girişimler tarafından beyan edildi.
Dolaylı AR-GE teşvikleri girişimlerin ana faaliyet alanlarına göre analiz edildiğinde, 59 milyar 332 milyon lira olan tutarın yüzde 43,2'sinin imalat sanayinde, yüzde 42,6'sının bilgi ve iletişimde, yüzde 5'inin ise mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetlerde faaliyet gösteren girişimlere ait olduğu belirlendi.
Dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanan girişimler büyüklük gruplarına göre ele alındığında, 9 bin 30 girişimin yüzde 88'i KOBİ olarak kayıtlara geçti. Girişim sayısı bakımından AR-GE teşviklerinden yararlanan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 12 olurken, bu girişimler dolaylı AR-GE teşviklerinin yüzde 63,9'undan yararlandı.
KOBİ'lerin dolaylı AR-GE teşviklerinden yararlanma oranı yüzde 36,1 oldu. Büyüklük gruplarına göre incelendiğinde, KOBİ'lere sağlanan 21 milyar 409 milyon lira olan dolaylı AR-GE teşvik miktarının yüzde 51'inin orta ölçekli, yüzde 37,2'sinin küçük ölçekli ve yüzde 11,7'sinin ise mikro ölçekli girişimlere sağlandığı saptandı.