Evrenin ilk döneminde kısa sürede parlayan ve hızla sönükleşen kuasar keşfedildi

Science Daily'nin haberine göre, Yale Üniversitesi liderliğindeki gök bilimci ekibi, ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) NuSTAR X-ışını Uzay Teleskobu ile Chandra X-ışını Gözlemevi'nin kuasara yönelik verilerini inceledi.

Araştırmacılar, "J1429+5447"nin evrenin erken dönemlerinde oluşan ve şimdiye kadar tespit edilenler arasında parlaması ve sönmesi açısından en hızlı değişim gösteren kuasar olduğunu kaydetti.

Amerikan Astronomi Derneğinin toplantısında konuşan araştırmacılar, "J1429+5447" üzerindeki çalışmaların evrenin erken dönemlerinde bazı gök cisimlerinin nasıl hızla büyüdüğünü açıklamaya yardımcı olabileceğini belirtti.

"J1429+5447"DEN ÇIKAN JET DÜNYA'YA BAKIYOR

Araştırmacılar, "J1429+5447" gözlemlerini, NuSTAR ve 4 ay önceki Chandra X-ışını Gözlemevi verilerini kullanarak karşılaştırdı.

Kuasarın çekim etkisiyle oluşan "görelilik" nedeniyle Dünya'daki 4 aylık süre, kuasarda 2 haftaya tekabül ediyor.

Çalışma sonucunda kuasar için "2 hafta gibi" çok kısa bir sürede X-ışını yayınımının 2 katına çıktığı tespit edildi.

Yale Üniversitesinde doktora sonrası astrofizik araştırmacısı, çalışmanın başyazarı Dr. Lea Marcotulli, "Bu çalışmada kuasarın, Dünya'ya doğru yönelmiş bir jete sahip, kuvvetle muhtemel süper kütleli bir kara delik olduğunu keşfettik ve bunun evrenin ilk milyar yılına ait olduğunu görüyoruz." ifadesini kullandı.

Araştırmanın yazarlarından Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi Meg Urry de yoğunluk ve hız açısından bu düzeydeki X-ışını değişkenliğinin aşırı olduğunu belirtti.

Urry, "Bu, neredeyse kesin olarak bize doğru yönelen, parçacıkların merkezdeki süper kütleli kara delikten bir milyon ışık yılı uzağa taşındığı bir koniden oluşan jetle açıklanabilir. Jet, neredeyse ışık hızında hareket ettiği için Albert Einstein'ın Özel Görelilik Kuramı'nın etkisiyle değişkenlik hızlanıyor ve büyüyor." görüşünü paylaştı.

KUASARLAR, "YENİDEN İYONLAŞMA DÖNEMİ"NE IŞIK TUTUYOR

Evrendeki en eski ve en parlak gök cisimleri olan kuasarların, galaksilerin merkezinde bulunan kara deliklerin çekim bölgesindeki "etkin galaksi çekirdeklerinden" oluştuğu biliniyor.

Kuasarlar, görünür ışık, radyo, kızılötesi, morötesi ve X ile gamma ışını dalga boylarında yaptığı yayınımlarla tespit edilebiliyor.

Bilim insanları, "Büyük Patlama"dan sonraki bir milyar yıl içinde başlayan, daha önce nötr olan hidrojen atomlarının yüklendiği ve ilk yıldızların evreni aydınlatmaya başladığı "Yeniden İyonlaşma Çağı'nı" incelemek için kuasarları gözlemliyor.

Bu gök cisimlerinin merkezlerindeki kara delikler, kutuplarından çıkan jetlerden uzaya yoğun biçimde madde püskürtüyor.

Araştırmanın sonuçları, "The Astrophysical Journal Letters" dergisinde yayımlandı.