Depremden etkilenen 11 ilin "kültür hafızası" yeniden canlanıyor

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Birol İnceciköz, depremlerin ardından 11 ildeki 5 bin 119 kültür varlığında tespitlerde bulunduklarını söyledi.

Depremin etkisiyle bazı kültür varlıklarının hasar gördüğünü anımsatan İnceciköz, şöyle devam etti:

"Depremden sonra Sayın Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy'un tensipleriyle birkaç programı devreye aldık. İlk devreye aldığımız program, kültür varlıklarına yönelik bir hibe yardım programıydı. Burada limitleri artırdık. Proje yardım limitlerini 5 katına, uygulama yardım limitlerini de 10 katına kadar artırmış olduk. Eski eser (taşınmaz kültür varlığı) sahibi vatandaşlarımızın eseri deprem hasarı almışsa konutlarda 5 milyon lira, turizm tesisinde 12,5 milyon liraya kadar hibe desteklerinde bulunuyoruz. Bu programı ivedilikle başlattık. Tüm deprem bölgesindeki vatandaşlarımızdan talepleri topladık, projelendirme süreçlerini tamamladık. Vatandaşlarımızın birçoğu vermiş olduğumuz hibe desteğiyle uygulama süreçlerine başlamış oldular."

İnceciköz, depremden etkilenen 11 ildeki 23 noktada eski eserlerin onarımını gerçekleştirdiklerini, Gaziantep Kalesi, Kilis Müzesi, Şanlıurfa Kalesi, Diyarbakır Surları, Hatay Müzesi ve Paşa Hamamı'nın da aralarında olduğu yapıların restorasyon çalışmalarını tamamlayarak açılışa hazır hale getirildiğini anlattı.

İNSANLARIN HAFIZALARINDA YER EDİNEN MEKANLAR ÖN PLANDA

Afet bölgesinde kentsel hafızanın ortaya çıkartılmasını önemsediklerini vurgulayan İnceciköz, şöyle konuştu:

"Yıkılmış bir kentin sadece mekansal olarak ayağa kalkmasından ziyade oradaki insanların bugüne kadar oluşturdukları bir kent kültürü var. Bu kültür, aslında mekanla özdeşleşmiştir, insanların hafızalarında yer etmiştir. Örneğin Antakya'da Kurtuluş Caddesi, Köprübaşı Meydanı gibi alanlar aslında insanların bir dönem günü birlik ticaretini geçirdiği, gastronomisini yaşadığı, çıkıp dolaştığı, buluşma noktası olarak kullandığı hafıza mekanlardır. Biz yıkılmış, büyük hasar almış kentlerde öncelikle bu noktalara odaklandık. Bu noktalardaki eski eser sahibi binalarımıza yardım hibe kapsamında öncelik tanıdık. Bakanlığımız uhdesinde olan yapılarda hemen restorasyon çalışmalarına başladık. Deprem hasarından önce insanların anılarını yaşamış olduğu, o kentin kültürünü yansıtan mekanları ayağa kaldırmak, o kentin kalbini yeniden çalıştırmak anlamını taşıyor."

HATAY ARKEOLOJİ MÜZESİ 2026'DA HİZMETE AÇILACAK

İnceciköz, Hatay'da depremlerde 622 yapının hasar gördüğünü belirterek, şunları kaydetti:

"Hatay özelinde 1,2 milyar liralık bütçeyi yardım hibe programı kapsamında, vatandaşlarımızın hem proje hem de uygulama yardımında kullanabilmesi için kararlar alarak süreci başlattık. Bunun haricinde Vakıflar Genel Müdürlüğümüzce birçok anıtsal eserde restorasyon çalışmaları başladı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüzce de Bakanlığımıza tahsisli olan Hatay Müzesi, Hatay Kent Müzesi, eski belediye hizmet binası da olmak üzere birçok yapıda restorasyon uygulamalarını devam ettiriyoruz. Hatay Arkeoloji Müzesi'ni 2026'nın sonunda hizmeti almaya hedefliyoruz. Yetiştirmek adına yoğun gayret sarf ediyoruz. İnşallah bu gayretlerimiz sonucunda müzemizi tekrar hizmete alarak tüm eserlerimizi yeni konseptiyle beraber Hataylılara armağan etmeyi planlıyoruz."