Kanuni Sultan Süleyman kimdir?

Nam-ı diğer; Muhteşem Süleyman. Yetenekli bir kumandan, adaletli bir hükümdar, etkileyici bir liderdi. Kanuni Sultan Süleyman’ın erken dönem hayatına, 46 yıllık padişahlığına, kişiliğine, Osmanlı için önemine dair merak ettiğiniz her şeyi bu yazıda bulabilirsiniz. 

• Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahı olarak 1520-1566 yılları arasında hükümdarlık yapmıştır. 
• Kanuni Sultan Süleyman 46 yıllık hükümdarlığı süresince 13 sefere çıkmış ve ömrünün önemli bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiştir. 
• Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı toprakları tam iki buçuk katı kadar genişlemiştir. 
• Kanuni Sultan Süleyman, “Muhteşem Süleyman”, “Büyük Sultan” ve “Gazi Sultan” gibi isimlerle anılmıştır. 
• Askeri kabiliyeti yüksek, akıllı, vizyon sahibi, adil bir hükümdar; bilgili, zeki, entelektüel, sanatçı yönü güçlü, ince zevklere sahip bir karakterdir. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN PADİŞAHLIKTAN ÖNCEKİ HAYATI

Dokuzuncu Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim’in ve Hafsa Sultan’ın oğlu I. Süleyman 6 Kasım 1494 tarihinde doğar. Çocukluğu genellikle doğduğu ve babası Sultan Selim’in sancak beyliği yaptığı Trabzon’da geçer. Ancak yine küçük yaşlarda eğitim amaçlı olarak İstanbul’da, Topkapı Sarayı’ndaki Enderun’a gönderilir. Burada bilim, edebiyat, tarih ve din konularında ders, aynı zamanda askeri alanda eğitim alır. Ata binme ve avlanma konusunda oldukça yeteneklidir. 

Kanuni Sultan Süleyman küçük yaşlarda kuyumculuk yapmayı öğrenir. Kuyumculuk adeta onun mesleği olur. Sadece Türk tasarımları ile de sınırlı kalmaz. İtalyan kuyumculuğundan da beslenerek kendini bu alanda geliştirir. 

1508 yılına gelindiğinde genç bir delikanlı olan Kanuni Sultan Süleyman, Kırım Yarımadası’nda bulunan Kefe’de sancakbeyi olarak görev alır. 1512’de babası I. Selim’in tahta çıkmasını takiben Kanuni Sultan Süleyman, Batı Anadolu’da bir sancakbeyliği daha alır. Hükümdar olarak tahta çıkmadan önce Edirne ve İstanbul’da ikamet eder. 

Kanuni Sultan Süleyman, askeri ve yöneticilik yönünün yanında entellektüel ve edebi yönü de güçlü bir kişidir. Şiire olan ilgisi ve yazdığı etkileyici şiirlerle meşhurdur. Aşk ve kahramanlık üzerine çok sayıda şiir kaleme almıştır. Sanat damarları hayli güçlü, ince ve duygulu bir karaktere sahiptir. 

"Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi, olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi,” beyiti gibi o günlerden bugünlere kadar gelen ve atasözü niteliği kazanan sözlerin yazarıdır. 

İyi bir eğitim alan Kanuni Sultan Süleyman, Arapça ve Farsça’yı iyi bilir, bunun yanında Tatar lehçesiyle de konuşurdu. 

Kanuni Sultan Süleyman'ın eşleri ve çocukları konusu açılınca akla ilk gelen isim elbette Hürrem Sultan olacaktır. Ancak Kanuni Sultan Süleyman, büyük aşkı Hürrem Sultan dışında da eşlere sahip olmuştur. Bunlar; Mahidevran Sultan, Gülfem Hatun ve Fülane Hatun’dur. 

Kanuni Sultan Süleyman’ın çocukları ise; Şehzade Mahmud, Şehzade Mustafa, Şehzade Murad, Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Raziye Sultan, II. Selim ve Şehzade Bayezid’dir. 

Sultan Süleyman kaç yıl yaşadı? sorusunun cevabı ise 72’dir. 1494 yılında dünyaya gelen I. Süleyman, 1566 yılında vefat etmiştir. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ

Kanuni Sultan Süleyman, 1520 ile 1566 yılları arasında tam 46 yıl boyunca tahtta kalmış ve çoğu Batı’ya olmak üzere toplam 13 sefere çıkmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun en uzun süre padişahlık yapan ve en çok sayıda sefere çıkan padişahıdır. 

30 Eylül 1520 tarihinde, babası Yavuz Sultan Selim’in vefatının ardından İstanbul’a gelerek tahta çıkan Kanuni Sultan Süleyman, ilk olarak Belgrad ve Rodos’u hedef alır. Kanuni Sultan Süleyman dönemi genel olarak Batı’ya gaza siyasetiyle bilinir. Kanuni Sultan Süleyman söz konusu politika ekseninde, Batı’da büyük zaferlere imza atar. 

30 Ağustos 1521'de Belgrad'ı, hemen ardından da Rodos'u fetheder. Ağustos 1526’da Mohaç Meydan Savaşı ile Macarlar’ı yener. 1529’da ise I. Viyana kuşatmasını gerçekleştirir. Kuşatma 17 gün sürer ancak hava muhalefeti nedeniyle son bulur. 1533-34’te Kanuni Sultan Süleyman’ın başında olduğu Osmanlı ordusu, Doğu’ya yönelik en büyük ve önemli askeri harekatlarından biri olan Irakeyn Seferi’ni düzenler. Bu seferle birlikte önce Tebriz’e, sonra da Bağdat’a girer. Eylül 1538’de, Osmanlı donanması ile haçlı donanması arasında gerçekleşen Preveze Deniz Muharebesi’nde zafer kazanır. Bu zaferle birlikte Osmanlı’nın Akdeniz’deki hakimiyeti kanıtlanmış olur. Akdeniz, bir Türk gölü haline gelir. 

Kanuni Sultan Süleyman 1548’de ise İran’a sefer düzenler. Osmanlı-Safevi Savaşı’yla birlikte Osmanlılar Tebriz’e girer. Van Kalesi alınır. 

Kanuni Sultan Süleyman savaşları arasında en önemlileri bu şekildedir. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN HAYATINDAKİ DÖNÜM NOKTASI: ŞEHZADE MUSTAFA’NIN İDAMI

Pek çok tarihçi, büyük oğlu Şehzade Mustafa’nın idamının Kanuni Sultan Süleyman’ın hayatının en büyük acısı ve dönüm noktası olduğu görüşünde birleşir. 1553’te, Doğu Seferi sırasında Konya’da babasının huzuruna çıkarılan Şehzade Mustafa, Kanuni Sultan Süleyman emriyle, cellatlar tarafından boğularak öldürülür. 

Hem Osmanlı hem de Batı kayıtlarına göre bu idam ettirilme olayı zamanla Kanuni Sultan Süleyman için büyük bir üzüntü ve pişmanlık kaynağına dönüşür. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’IN SON SEFERİ

Kanuni Sultan Süleyman, 72 yaşında çıktığı son seferde hayatını kaybeder. 

1565 Malta bozgununun hemen ardından Kanuni Sultan Süleyman yeni bir sefer hazırlığına girişir. 1566 yılında Osmanlı ordusunun hedefinde Zigetvar Kalesi vardır. Kanuni Sultan Süleyman birliklerinin başındadır ancak bir yandan da gut ve sindirim rahatsızlıkları ile mücadele etmeye çalışır. Son ana kadar savaş meydanından ayrılmaz. Ancak Temmuz ayının sonunda artık ata binemeyecek kadar hasta düşmüştür. 

6-7 Eylül 1566’da gece saatlerinde, Zigetvar Kalesi Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçmeden hemen önce vefat eder. Kalenin alındığını göremez. 

Ancak kuşatma devam ettiği için naaşı çadırında bulunan tahtın altına gömülür. Naaşı, mumla işlenmiş kumaşlara bağlanır üzerine kokular sürülerek korunur ve ancak kalenin düşmesinin ardından naaşı arabaya konulabilir. Kanuni Sultan Süleyman ölümü, yeni hükümdar II. Selim Belgrad’a gelene kadar herkesten saklanır. Ancak II. Selim Belgrad’a girdiğinde vefat haberi resmi olarak ilan edilir. 

23 Kasım 1566’da, kendi adına yaptırdığı Süleymaniye Camii’nde, Şeyhülislam Ebussuud Efendi tarafından kıldırılan cenaze namazının ardından, eşi Hürrem Sultan’ın türbesinin yanına defnedilir.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN NASIL BİR PADİŞAHTI?

Kanuni Sultan Süleyman ile ilgili en çok merak edilen konuların başında Kanuni Sultan Süleyman nasıl bir padişahtı? sorusu yer alır. 

Kanuni Sultan Süleyman, son derece heybetli bir dış görünüşe sahiptir. Uzun boylu ve yapılı bir vücudu vardır. Bunun yanında giyim kuşamına dikkat eder, gösterişli kıyafetler giymeyi sever. Bu özelliğinde, küçük yaşlarda öğrendiği kuyumculuk mesleğinin etkisi olduğu düşünülür. 

Kanuni Sultan Süleyman ayrıca son derece ciddi ve özgüveni yüksek bir karaktere sahiptir. Kararlılığı ve azmiyle bilinir.  Kanuni Sultan Süleyman, ayrıca şiirle ilgilenen entellektüel bir hükümdar olarak da bilinir. Fethettiği yerlerde bulunan kütüphanelerden çok sayıda önemli eseri İstanbul’daki Topkapı Sarayı’na nakletmiştir. Sanatçı yönünün gücü kendini musikide de belli eder. Hatta pek çok tarihçi onun, Osmanlı padişahları arasında musikiye en çok önem veren padişah olduğu görüşünde birleşir. 

Kanuni Sultan Süleyman, Batı kaynaklarında “Muhteşem Süleyman”, “Büyük Sultan” ve “Gazi Sultan” olarak geçer. Bu isimlerle anılmasının en önemli sebepleri arasında Macaristan’ın ve Bağdat’ın fethi yer alır. Kanuni Sultan Süleyman Macaristan seferi ile Osmanlı’nın Balkanlar’daki ve Avrupa’daki varlığını kalıcı hale getirmiştir. Irakeyn Seferi ile de o dönemde İslam dünyasının en önemli şehirlerinden biri olan Bağdat’ı alır. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ’NİN ÖNEMİ

Kanuni Sultan Süleyman dönemi kısaca, büyük başarılara imza atılan bir dönem olarak karşımıza çıkar. Osmanlı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde cihan devleti olmuştur. 

Osmanlı İmparatorluğu Kanuni Sultan Süleyman döneminde Batı siyasetini derinden etkilemiştir. Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı’yı en geniş yüz ölçümüne ulaştıran padişah olmuştur. 6 milyon 557 bin kilometrekarelik toprağı, 14 milyon 893 bin kilometrekareye çıkarmıştır. Bir başka deyişle Osmanlı topraklarını 2.5 kat genişletmiştir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı İmparatorluğu, Habeşistan'a, Yemen'e, Hindistan’a ve Rus steplerine kadar çok geniş bir alana hükmetmeyi başarmıştır. 

Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı İmparatorluğu’nun pek çok bölgesinde çok önemli eserler inşa edilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman, bilhassa Mimar Sinan’a bu dönemde birbirinden abidevi binalar tasarlatmıştır. Kanuni Sultan Süleyman, ömrünün yaklaşık 7-8 senesini alan uzun seferlere çıkması ve av merakıyla bilinir. Bu özellikleri sayesinde imparatorluğu karış karış dolaşan, kasaba ve şehirleri bizzat gezerek tanıyan belki de son Osmanlı hükümdarı olma özelliği taşır. 

Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu’na en ihtişamlı dönemini yaşatmıştır. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN KAÇ ÜLKE FETHETTİ?

Kanuni Sultan Süleyman ile ilgili en çok merak edilen sorular arasında “Kanuni Sultan Süleyman kaç ülke fethetti?” sorusu vardır. 

Kanuni Sultan Süleyman hükümdarlığı boyunca gerçekleştirdiği 13 seferde çok sayıda şehir ve bölgeyi sınırlarına katmıştır. Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedilen yerler listesi şu şekildedir: 

• 1521; Belgrad
• 1522; Rodos
• 1526; Mohaç
• 1534; Tebriz ve Bağdat
• 1538; Boğdan ve Preveze
• 1541; Macaristan
• 1543; Estergon
• 1551;Trablusgarp
• 1553; Safevi toprakları
• 1566; Zigetvar 

Yavuz Sultan Selim’den 6.557.000 km2 olarak devraldığı Osmanlı İmparatorluğu topraklarına Asya'da 4.169.000 kilometrekare, Afrika'da 8.726.000 kilometrekare eklemiştir.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN’DAN SONRA TAHTA KİM GEÇTİ?

Peki Eylül 1566’daki ölümünün ardından Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra tahta kim geçti? Kanuni Sultan Süleyman’ın 72 yaşında vefat etmesinin ardından “Sarı Selim” lakabıyla bilinen II. Selim, on birinci padişah olarak tahta geçmiştir. 

I. SÜLEYMAN’A NEDEN KANUNİ DENMİŞTİR?

46 yıllık çok uzun hükümdarlık döneminde pek çok başarıya imza atan Kanuni Sultan Süleyman, farklı ünvanlarla da bilinir. Örneğin “Kanuni” ismi ona sonradan verilmiştir. Peki 1. Süleyman’a neden Kanuni dendi? Kanuni Sultan Süleyman ne yaptı? Kanuni ismini nasıl aldı? 

Kanuni Sultan Süleyman, kendi isminden çok ünvanlarıyla bilinir.

Batı’da daha çok “Büyük Türk” ve “Muhteşem” gibi lakaplarla anılan Kanuni Sultan Süleyman Doğu’da ise “Kanuni” sıfatıyla tanınır. Kanuni Sultan Süleyman bu ünvanı, adaletli oluşu ve kanunlara uymaya çok önem verdiği gerekçesiyle almıştır.

MUHTEŞEM SÜLEYMAN İYİ BİR HÜKÜMDAR MIYDI?

Kanuni Sultan Süleyman, diğer adıyla Muhteşem Süleyman, yetenekli bir asker, başarılı bir kumandan ve adil bir hükümdar olarak bilinir. Doğu’da ve Batı’da ortaya koyduğu güçlü imaj büyük oranda ordunun başında gösterdiği büyük başarılara dayanır. 

Kanuni Sultan Süleyman bir hükümdar olarak Osmanlı İmparatorluğu’na bürokratik ve hukuki alanda da pek çok katkıda bulunmuştur. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN HÜRREM SULTAN’A AŞIK MIYDI?

Hürrem Sultan olarak bilinen Roxelana, Topkapı Sarayı’nda güleryüzü ile bilinir. Kendisine Hürrem Sultan adı da bu yüzden verilmiştir. 

Hürrem Sultan’ın Topkapı Sarayı’na gelene kadar nasıl bir hayat sürdüğü, nerede yaşadığı hakkında kesin bilgiler yoktur. Bugünkü Ukrayna sınırları içinde doğmuş olabileceği düşünülür. Bazı tarihçiler onun, Ukraynalı Ortodoks bir ailenin kızı olabileceği görüşünü savunur. 

Kızıl rengi saçları, yeşil gözleri ve beyaz teniyle bilinen Hürrem Sultan aklını, cazibesini ve entrika kabiliyetini kullanarak kısa bir zaman dilimi içinde Kanuni Sultan Süleyman’ın gözdesi olmayı başarmıştır. 

Kanuni Sultan Süleyman’ın nikahlı eşi Hürrem Sultan’a yazdığı bilinen çok sayıda aşk şiiri vardır. 

RAKAMLARLA KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN

• 46 yıl padişahlık yapmıştır. 
• 13 büyük sefer düzenlemiştir. 
• Saltanatının 2745 gününü at sırtında geçirmiştir. 
• At üzerinde yaklaşık 43 000 kilometre mesafe katetmiştir. 
• 6 milyon 557 bin kilometrekarelik Osmanlı toprağını, 14 milyon 893 bin kilometrekareye çıkarmıştır. 

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN ŞİİRLERİ

Diğer bazı Osmanlı padişahları gibi Kanuni Sultan Süleyman da çok iyi bir şairdir. “Muhibbi” mahlasıyla yazdığı yüzlerce şiir olduğu düşünülür. Kanuni Sultan Süleyman şiirlerinde ele alınan konular genellikle aşk, doğa, kahramanlık ve tasavvuf olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman, zengin ve ince duygu dünyasıyla bilinen bir hükümdardır.

Kanuni Sultan Süleyman’a ait şiirlerden birkaç örneği aşağıda bulabilirsiniz. 

“Birlikte olduğum, sahip olduğum, sevgilim, parıldayan ayım, 

Can dostum, en yakınım, layığım, güzellerin şahı sultanım. 

Hayatım, yaşama sebebim, ömrüm, kevser şarabım, Cennet'im 

Baharım, sevincim, gündüzüm, güzel yüzlü sevgilim, gülen gülüm.

Sevinç kaynağım, eğlencem, meclisim, kandilim, güneşim, mum ışığım 

Turuncum, narım, portakalım, benim harem ışığım.

Çiçeğim, şekerim, gencim, dünya içinde el değmemişim 

Azizim, Yusuf'um, varım, gönlümün Mısır'ındaki sultanım.

İstanbul'um, Karaman'ım, Rum mülkü diyarım 

Bedehşân'ım ve Kıpçağım ve Bağdad'ım, Horasan'ım. 

Dalgalı saçlım, yay kaşlım, gözü baştan çıkaranım hastayım 

Ölürsem vebali senin boynuna, medet et hey gayrimüslimim.

Çünkü kapında meddahım, her daim seni överim 

Yüreği gam dolu, gözü yaş dolu Muhibbiyim, hoş halim! “

(Bu şiiri eşi Hürrem Sultan için yazmıştır.)

“Halkın gözünde değerli bir şey yoktur devlet (saadet) gibi. 

Halbuki olamaz bu dünyada devlet (saadet) bir nefes sıhhat gibi

Saltanat dedikleri sadece bir dünya kavgasıdır. 

Dünyada büyük saadet olamaz, Allah'a yakınlık gibi

Bu eğlenceyi yeme içmeyi bırak, işin sonu fenadır. 

Eğer ebedî bir sevgili istiyorsan yoktur ibadet gibi.

Ömrün, kumlar sayısınca sınırsız olsa da 

Bu feleğin fanusunda gelmez bile bir saat gibi. 

Ey Muhibbi, eğer huzur içinde olmak istersen ferâgat sâhibi ol

Allaha yakınlaşma olamaz, dünyada yalnızlık köşesine çekilmek gibi.”

“Gözlerimden aka dursun, durmasın yaşım benim 

Ya ne için saklarım, bundan böyle başım benim.

İçtiğim ciğer kanıdır, yediğim dert ve elem 

Türlü türlü pişer, gönül mutfağında aşım benim. 

Ey felek çarkın bozulsun, sonunda harap ol 

Nitekim ateşlere yaktın, bu içimi dışımı benim.

Çektiğim gam yükünü, feleğin çark katarı çekemez 

Gelmedi bu sıkıntı vadisinde benzerim benim.

Ey Muhibbi ta ölünceye kadar bu derde çare yok

Deniz olsa yeridir, bundan böyle gözyaşım benim.”

(İdam ettirdiği oğlu Şehzade Mustafa için yazmıştır.)