Folik Asit Nedir? Ne İşe Yarar?

Folik asit, B vitaminleri kompleksinin bir üyesi olan ve vücudumuzun birçok önemli fonksiyonunu yerine getirmesine yardımcı olan suda çözünür bir vitamindir. Folat olarak da bilinen folik asit, doğal olarak bazı besinlerde bulunur ve takviye olarak da alınabilir.

Folat ve folik asit arasındaki fark nedir?

• Folat, yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller ve meyveler gibi besinlerde doğal olarak bulunan folik asidin formuna verilen isimdir.
• Folik asit ise sentetik bir vitamindir ve takviyelerde ve bazı gıdalarda bulunan formdur.
• Vücudumuz, folatı folik aside dönüştürerek kullanır.

Vücudumuz için neden önemlidir?

• DNA sentezi ve hücre bölünmesi gibi birçok önemli biyolojik süreçte rol oynar.
• Bu nedenle, özellikle büyüme ve gelişme dönemindeki çocuklar, hamile ve emziren kadınlar için oldukça önemlidir.
• Eksikliği, nöral tüp defektleri (NTD) gibi ciddi doğum kusurlarına, anemiye ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

Folik Asitin Faydaları Nelerdir?

Folik asit, genel sağlığımız için çok önemli bir vitamindir ve birçok açıdan fayda sağlar.

Nörolojik Gelişim: Nöral tüp defektlerini (NTD) önlemede oldukça etkilidir. NTD, beyin ve omurgayı etkileyen ciddi doğum kusurlarıdır. Ayrıca hamilelik öncesi ve hamilelik sırasında yeterli alımı, spina bifida ve anensefali gibi NTD riskini önemli ölçüde azaltır.

Hamilelik: Hamile kadınlarda anemiyi önler ve sağlıklı bebeklerin doğmasına yardımcı olur. Ek olarak yeterli alımı, düşük doğum ağırlığı ve prematüre doğum riskini de azaltır.

Kalp Sağlığı: Kalp hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Homosistein adı verilen bir amino asitin seviyesini düşürerek kalp damarlarının sertleşmesini ve tıkanmasını önler.

Kanser: Bazı kanser türlerine karşı koruma sağlayabilir. Ek olarak DNA hasarını önlemeye ve kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olur. Özellikle kolon, rektum ve serviks kanseri riskini azalttığı bilinmektedir.

Beyin Sağlığı: Hafıza ve konsantrasyonu geliştirir, depresyon ve Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır. Bu sebeple de folik asit, beyin hücrelerinin sağlıklı kalmasına ve sinir sistemi fonksiyonlarının düzgün çalışmasına yardımcı olur.

Diğer Faydaları: Bağışıklık sistemini güçlendirir, yorgunluğu azaltır, saç dökülmesini önler. Ayrıca enfeksiyonlara karşı direnci artırır, enerji seviyesini yükseltir ve saç köklerinin güçlenmesine yardımcı olur.

Folik Asit İçeren Besinler Nelerdir?

Bu, doğal olarak birçok besinde bulunur ve takviye olarak da alınabilmektedir. Folik asit içeren besinlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, brokoli, marul, maydanoz, roka, brüksel lahanası, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler folik asit bakımından oldukça zengindir. Ayrıca bir kase ıspanak, günlük ihtiyacın yaklaşık %40'ını karşılayabilmektedir.

Baklagiller: Mercimek, nohut, fasulye, bezelye gibi baklagiller de folik asit açısından iyi kaynaklardır. Bir porsiyon mercimek, günlük ihtiyacın yaklaşık %25'ini karşılayabilmektedir.

Meyveler: Portakal, muz, çilek, avokado gibi meyveler de bunu içerir. Ek olarak bir orta boy portakal, günlük ihtiyacın yaklaşık 'unu karşılayabilmektedir.

Yumurta: Yumurta sarısı da bunu içerir. Bir büyük yumurta sarısı, günlük  ihtiyacın yaklaşık %5'ini karşılayabilmektedir.

Kuruyemişler: Badem, ceviz, fındık gibi kuruyemişler de bunu içerir. Bu sebeple de bir avuç badem, günlük ihtiyacın yaklaşık %5'ini karşılayabilmektedir.

Tahıllar: Tam tahıllı ekmek, bulgur, yulaf ezmesi gibi tam tahıllı ürünler de bunu içerir. Ayrıca bir dilim tam tahıllı ekmek, günlük ihtiyacın yaklaşık %5'ini karşılayabilmektedir.

Et ve Tavuk: Sığır eti, tavuk eti ve karaciğer gibi et ve tavuk ürünleri de bunu içerir. Ayrıca 100 gram sığır eti, günlük ihtiyacın yaklaşık 'unu karşılayabilmektedir.

Peynir: Peynir de bunu içerir. 100 gram cheddar peyniri, günlük ihtiyacın yaklaşık 'unu karşılayabilmektedir.

Folik asit içeren besinleri düzenli olarak tüketmek, eksikliğini önlemeye ve genel sağlığınızı korumaya yardımcı olur.

Folik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Eksikliği, birçok farklı belirti ve bulgu ile kendini gösterebilmektedir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:

Genel Belirtiler:

• Yorgunluk ve halsizlik
• Zayıflık
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Konsantrasyon zorluğu
• Sinirlilik ve depresyon
• Uyku problemleri
• Kilo kaybı

Kanla İlgili Belirtiler:

• Anemi (kırmızı kan hücresi eksikliği)
• Solukluk
• Hızlı kalp atışı

Sindirim Sistemi Belirtileri:

• İştah kaybı
• İshal
• Dil yaraları
• Ağızda yaralar

Bebeklerde Belirtiler:

• Nöral tüp defektleri (NTD), spina bifida ve anensefali gibi
• Düşük doğum ağırlığı
• Prematüre doğum

Folik asit eksikliği şüphesi yaşıyorsanız, doktorunuza görünmeniz önemlidir. Ayrıca kan testi ile eksiklik olup olmadığını teşhis edebilmekte ve gerekli tedaviyi önerebilmektedir.

Folik asit eksikliği tedavisi genellikle takviye almakla yapılır. Takviye, eksikliği gidermeye ve belirtileri hafifletmeye yardımcı olur. Ek olarak bazı durumlarda, ise eksikliği anemi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Bu durumlarda, doktorunuz farklı tedavi yöntemleri de önerebilmektedir.