Gluten Hassasiyeti Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Gluten hassasiyeti son yıllarda, oldukça yaygın bir hale gelmiştir. Bu hassasiyet, gluten tüketimine karşı oluşan bir bağışıklık sistemi tepkisidir. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir. Ekmek, makarna, bira ve soslar gibi birçok gıdada bulunur.

• Çölyak hastalığı ile gluten hassasiyeti sıklıkla karıştırılır.
• Çölyak hastalığı, ince bağırsaklarda hasara yol açan otoimmün bir hastalıktır.
• Yani bu çölyak hastalığı kadar ciddi değildir.
• Ancak yine de sindirim sistemi problemleri, yorgunluk, baş ağrısı ve eklem ağrıları gibi çeşitli belirtilere neden olabilir.

Gluten hassasiyeti teşhisi için doktorunuza görünmeniz önemlidir. Doktorunuz size belirtileriniz hakkında sorular soracak ve fiziksel muayene yapacaktır. Kan testi ve doku biyopsisi gibi testler de gerekebilmektedir.

Bu yazımızda, gluten hassasiyeti nedir, ne gibi belirtiler gösterir, nasıl teşhis edilir ve tedavi edilir gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz. Ayrıca, glutensiz bir diyetle nasıl yaşayacağınıza dair bilgiler de edineceksiniz.

Gluten Nedir?

Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Gliadin ve glutenin proteinlerinden oluşan bu protein grubu, hamurun esneklik kazanmasını ve şeklini korumasını sağlar. Bu sayede ekmek, makarna, kek gibi unlu mamullerin yumuşak ve çiğnenebilir dokusunun oluşmasında önemli rol oynar.

Gluten, sadece tahıllarda doğal olarak bulunmaz. Aynı zamanda buğday unu içeren soslar, salata sosları, işlenmiş et ürünleri ve bazı baharatlar gibi birçok işlenmiş gıdada da bulunabilmektedir. Bu nedenle hassasiyeti olan kişilerin, bu tür gıdaların etiketlerini dikkatlice okumaları ve gluten içeren ürünlerden kaçınmaları önemlidir.

Glutenin besin değeri oldukça düşüktür. Bu protein, insan vücudu tarafından sindirilmez ve besin değeri sağlamaz.

Ancak gluten, bazı kişilerde sindirim sistemi problemlerine yol açabilmektedir. Gluten hassasiyeti ve çölyak hastalığı gibi gluten intoleransı olan kişilerde, bunun tüketimi şişkinlik, gaz, ishal, karın ağrısı, yorgunluk, baş ağrısı ve eklem ağrıları gibi çeşitli belirtilere neden olabilmektedir.

Glutensiz bir diyet uygulamak, gluten intoleransı olan kişiler için en etkili tedavidir. Bu diyet, buğday, arpa ve çavdar içeren tüm gıdalardan kaçınmayı içerir. Glutensiz ürünler marketlerde ve sağlık gıda mağazalarında kolayca bulunabilmektedir.

Gluten Hassasiyeti Belirtileri Nelerdir?

Hassasiyeti olan kişilerde gluten tüketimine karşı çeşitli belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve hafiften şiddete kadar uzanabilmektedir. En yaygın gluten hassasiyeti belirtileri şunlardır:

Sindirim sistemi problemleri:

• İshal
• Kabızlık
• Şişkinlik
• Gaz
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma

Yorgunluk ve halsizlik:

• Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissi
• Enerji eksikliği
• Konsantrasyon zorluğu

Baş ağrısı:

• Sık sık baş ağrısı
• Migren
• Baş dönmesi

Depresyon ve anksiyete:

• Depresyon belirtileri
• Anksiyete ve panik ataklar
• Ruh hali dalgalanmaları

Eklem ağrıları:

• Eklem ağrıları ve kas zayıflığı
• Eklem iltihabı

Deri döküntüleri:

• Egzama gibi cilt problemleri
• Kaşıntılı ve kızarık cilt

Diğer belirtiler:

• Anemi
• Kemik erimesi
• Diş minesi problemleri
• Ağız ülserleri

Bu belirtilerden bir veya daha fazlasını yaşıyorsanız ve gluten hassasiyeti olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza görünmeniz önemlidir. Doktorunuz, tanı koymak için kan testi ve doku biyopsisi gibi testler yapabilmektedir.

Gluten hassasiyeti teşhisi konulursa, glutensiz bir diyet uygulamanız gerekecektir. Ayrıca bu diyet, buğday, arpa ve çavdar içeren tüm gıdalardan kaçınmayı içerir. Glutensiz ürünler marketlerde ve sağlık gıda mağazalarında kolayca bulunabilmektedir.

Glutensiz bir diyet uygulamak zor olabilmektedir. Ancak mümkündür. Bu tarifler ve ürünler hakkında bilgi almak için birçok kaynak mevcuttur. Glutensiz bir yaşam tarzı benimseyen diğer insanlarla bağlantı kurmak da faydalı olabilmektedir.

Gluten Hassasiyeti Teşhisi Nasıl Konur?

Bu, bir dizi test ve değerlendirmeyi içerir. Doktorunuz, belirtilerinizi ve tıbbi geçmişinizi gözden geçirecek ve fiziksel bir muayene yapacaktır. Teşhisi kesinleştirmek için aşağıdaki testlerden bir veya daha fazlasını isteyebilmektedir:

Kan testleri:

• Doku transglutaminaz antikor (dTG) testi: Bu test, kanda gluten tüketimine karşı bağışıklık sisteminin ürettiği antikorların seviyesini ölçer. dTG testi, gluten hassasiyetinin en yaygın kan testidir.
• Endomisin antikor testi: Bu test, kanda endomisin adı verilen bir proteine karşı oluşan antikorların seviyesini ölçer. Endomisin, ince bağırsak hücrelerinde bulunan bir proteindir.
• Antikor panel testi: Bu test, dTG ve endomisin antikorlarının yanı sıra diğer gluten bağlantılı antikorların seviyelerini de ölçer.

Doku biyopsisi:

Endoskopi: Bu işlemde, doktorunuz ince bağırsağınıza ince bir tüp yerleştirerek ince bağırsak dokusundan örnekler alır. Örnekler daha sonra mikroskop altında incelenerek hasar olup olmadığı kontrol edilmektedir.

Doktorunuz, test sonuçlarınıza ve belirtilerinize dayanarak gluten hassasiyeti tanısı koyacaktır. Ayrıca teşhis konulursa, doktorunuz glutensiz bir diyet uygulamanız ve gluten içeren gıdalardan kaçınmanız gerektiğini önerecektir.

Gluten hassasiyeti teşhisi koymak zor olabilmektedir. Çünkü belirtileri diğer birçok hastalıkla da benzerlik gösterebilmektedir. Bu nedenle, doktorunuzun kapsamlı bir değerlendirme yapması ve gerekli tüm testleri yaptırması önemlidir.

Gluten hassasiyeti tanısı konması için aşağıdakilerden en az ikisinin olması gerekir:

Gluten tüketimine karşı bağışıklık sistemi tepkisini gösteren kan testleri sonuçlarıİnce bağırsak dokusunda hasar gösteren doku biyopsisi sonuçlarıGlutensiz bir diyet uygularken belirtilerin düzelmesi

Eğer gluten hassasiyeti olduğunuzu düşünüyorsanız, doktorunuza görünmeniz ve gerekli testleri yaptırmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, hastalık ile ilişkili sağlık problemlerini önlemeye yardımcı olabilmektedir.