Pankreas kanseri nedir? Belirtileri nelerdir?

Geç fark edilme ihtimali yüksek olan pankreas kanseri, karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık ve iştah kaybı gibi semptomları beraberinde getirebilir. Pankreas kanseri hakkında detaylı bilgilere içeriğin devamında ulaşabilirsiniz.

• Pankreas kanseri, pankreas dokusunda başlayan ve sindirim sistemi üzerinde önemli etkilere sahip olan bir kanser türüdür.
• Pankreas kanserini erken dönemde teşhis etmek tedavi başarısını artırabilir ancak başlangıçta çok fazla belirti göstermemesi nedeniyle teşhis etme süresi uzayabilir.
• Pankreas kanserinin belirtileri, hastalığın ilerleyen evrelerinde daha belirgin hale gelir.
• Genetik faktörler, çevresel etkenler ve yaşam tarzı alışkanlıkları, pankreas kanseri riskini etkileyebilir.
• Yaşam tarzını daha sağlıklı hale dönüştürmek, düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak pankreas kanseri riskini azaltmada yardımcı olabilir.

PANKREAS NEREDE? PANKREASIN GÖREVLERİ NELER?

Pankreas, üst karın bölgesinde, mide arkasında ve bağırsakların önünde yer alan bir organdır ve hem sindirim sistemi hem de endokrin sistem için kritik görevler üstlenir. Sindirim süreçlerini başlatan enzimlerin üretimini sağlayan pankreas, ürettiği enzimleri onikiparmak bağırsağına salar. Bu enzimler, burada besinlerin parçalanmasına yardımcı olur.

Pankreas aynı zamanda insülin ve glukagon gibi hormonları üretir. Bu hormonlar, kan şekerinin düzenlenmesine katkıda bulunur. İnsülin, kan şekerini düşürürken, glukagon kan şekerini yükseltir. Pankreasın sindirim ve endokrin sistemdeki bu önemli rolleri, vücut fonksiyonlarının sağlığı için gereklilik arz eder.

PANKREAS KANSERİ NEDİR?

Pankreas kanseri, pankreasın herhangi bir bölümünde gelişen bir kanser türüdür. Pankreas, sindirim sisteminin bir parçası olarak görev yapar ve sindirim enzimleri ile insülin gibi hormonları üretir. Pankreas kanseri, bu önemli organdaki hücresel anormalliklerin neden olduğu agresif bir kanser türüdür.

Pankreas kanseri özellikle erken aşamalarda teşhis edilmesi zor olduğu için genellikle ileri evrelerde fark edilir. Bu kanser türü, çevresel faktörler, genetik yatkınlık ve yaşam tarzı faktörleri gibi birçok etkenin birleşimi sonucu ortaya çıkabilir. Pankreas kanseri tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin evresi ve türüne bağlı olarak değişebilir.

PANKREAS KANSERİ NEDEN OLUR?

Pankreas kanserine neyin sebep olduğu tam olarak belli olmasa da uzmanlar bazı risk faktörlerinden söz eder. Doktorlar bu tür kanser riskini artırabilecek bazı faktörler bulmuş durumdadır. Bunlar arasında sigara içmek ve ailede pankreas kanseri öyküsünün yer alması ilk sıralardadır. 

Pankreas kanseri riskini artırabilecek bazı faktörleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Sigara içmek
• Tip 2 diyabet
• Pankreatit adı verilen pankreasın kronik iltihabı
• Ailede kanser riskini artırabilecek DNA değişiklikleri öyküsü
• Ailede pankreas kanseri öyküsü
• Obezite
• Yaşlılık
• Fazla alkol tüketimi

Pankreas kanseri olan kişilerin çoğunun 65 yaşın üzerinde olması, yaşlılığın önemli bir risk faktörü olduğunu gösterir. Buna ek olarak işlenmiş etlerin fazla tüketimi, fazla yağlı beslenmek, çok fazla kırmızı et tüketmek, kimyasal maddelere maruz kalmak, mesleki riskler altında olmak ve çevresel etkenler pankreas kanseri riskini artırabilir.

PANKREAS KANSERİ TÜRLERİ NELERDİR?

Pankreas kanseri, temel olarak iki ana türe ayrılır. Bunlar ekzokrin pankreas kanseri ve nöroendokrin pankreas kanseri olarak bilinir. Her iki tür de erken teşhis ve uygun tedavi ile tedavi edilebilir. Bu nedenle, pankreas kanserinin türüne ve evresine bağlı olarak tedavi seçeneklerini belirlemek önemlidir.

Ekzokrin pankreas kanseri hakkında bilgiler şu şekildedir:

• Ekzokrin pankreas kanseri, pankreasın sindirim enzimlerini üreten hücrelerinden kaynaklanır.
• Bu kanser türü pankreatik adenokarsinoma olarak da adlandırılır ve pankreas kanserlerinin büyük çoğunluğunu oluşturur.
• En yaygın tipi adenokarsinomdur ve pankreasın kanallarında başlar.
• Genel olarak ileri evrelerde teşhis edilme eğilimindedir ve sıklıkla erken aşamalarda belirti vermez.
• Bu tür kanserlerin tedavisi genellikle cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapi şeklindedir.
• Ekzokrin pankreas kanserlerinin çeşitli türleri, tüm pankreas kanserlerinin yüzde 95'inden fazlasını oluşturur.
• Bu kanserin türleri adenokarsinom, skuamöz hücre karsinomu, adenoskuamöz karsinom, kolloid karsinom şeklinde bilinir.

Nöroendokrin pankreas kanseri hakkında bazı bilgiler ise şunlardır:

• Endokrin pankreas kanseri, pankreasın hormon üreten hücrelerinden kaynaklanır.
• Bu tür kanserler daha nadir görülür ve genellikle daha yavaş büyüme eğilimi gösterir.
• Hormon salgılayabilmeleri nedeniyle nöroendokrin pankreas kanserleri hormonal dengesizliklere yol açabilir.
• Tedavi yöntemleri, tümörün büyüklüğüne, yayılma derecesine ve hormon üretimine bağlı olarak değişebilir. Cerrahi müdahale, radyoterapi ve ilaç tedavisi bu tür kanserlerin tedavisinde kullanılabilir.

Her iki türünde de erken teşhis ve uygun tedavilerle çözümün mümkün olabildiği pankreas kanseri, genellikle ekzokrin türdeki kanserle ilişkilendirilir. Endokrin türündeki kanserler, pankreas kanseri vakalarının yüzde beşten daha az bir kısmını oluşturur. Erken teşhisin çok önemli olduğu kanserlerde mutlaka düzenli doktor ziyaretleri yapmak gerekir.

PANKREAS KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Pankreas kanseri sıklıkla hastalık ilerleyene kadar semptomlara neden olmaz. Bu nedenle de teşhis edilmesi uzun bir zaman dilimine yayılabilir. Hastalık ilerledikçe ortaya çıkan bazı belirtiler, daha ileri düzeylerde şiddetini artırabilir. Sizi endişelendiren belirtileriniz varsa mutlaka bir uzmandan destek almanız ve gerekli tetkikleri yaptırmanız gerekir.

Pankreas kanseri 1. evre belirtileri arasında iştahsızlık, kilo kayıpları, sarılık, karın ağrısı ve sırt ağrısı yer alabilir. Bu belirtiler ileri seviyelere doğru sürekli olarak şiddetlenebilir. Kişiden kişiye değişebilen belirtileri mutlaka dikkate almak önemlidir. 

Pankreas kanseri belirtileri arasında şunları saymak mümkündür:

• Üst karın veya sırt bölgesinde sürekli veya rahatsız edici bir ağrı hissi. Yanlara veya arkaya yayılan karın ağrısı olarak kendini gösterir.
• İştah kaybı
• Kilo kaybı
• Cilt ve gözlerin sararması (Safra yollarının tıkanması sonucu sarılık olarak ortaya çıkar.)
• Mide bulantısı
• Bağırsak hareketlerinde değişiklikler (Özellikle kabızlık ve ishal)
• Kan şekeri seviyelerinde dalgalanmalar (Pankreasın insülin üretimini etkileyen tümörler nedeniyle oluşur.)
• Yorgunluk (İleri evrelerde kanserin yayılması ve tedavi yan etkileri, hastalarda aşırı yorgunluk hissi yaratabilir.)
• Bulantı, kusma, mide ağrısı veya mide ülseri belirtileri
• Sırt ağrısı (Özellikle pankreasın kuyruk bölgesindeki tümörler sırt ağrısına neden olabilir.)
• Koyu renkli idrar
• Kaşıntı
• Kol ve bacaklarda ağrı ve şişlikler

Bu belirtiler, pankreas kanserine işaret edebilir ancak tek başlarına kesin bir teşhis koymak için yeterli değildir. Pankreas kanseri tanısı için detaylı bir değerlendirme, görüntüleme testleri ve laboratuvar testleri gerekebilir. Dolayısıyla bu belirtileri yaşıyorsanız ilk olarak bir uzmana başvurmalısınız. Gerekli testler sonucunda şikayetlerinizin nedenini öğrenebilirsiniz.

PANKREAS KANSERİNDE KAŞINTI NERELERDE OLUR?

Birçok kanser türünde olduğu gibi pankreas kanserinde de bazı kaşıntılar meydana gelebilir. Bu kaşıntının nedenleri vücudun oluşan tümörlere tepki göstermesi, tümörün vücuda bazı maddeler salmasıdır. Aynı zamanda pankreas kanseri gibi bir türde olduğu gibi safra yollarının tıkanması sonucu ortaya çıkan sarılık da kaşıntıya sebep olabilir.

Kaşıntılar ve deride dökülmeler vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Özellikle kanserin olduğu organın çevresinde kaşıntı ve dökülmeler yaygındır. Bazı kişilerde ise bu tür bir belirti hiç ortaya çıkmaz. Aynı zamanda tedavi sırasında alınan ilaçlar, ilaçların yan etkileri ve tedavi yöntemleri de pankreas kanserinde kaşıntılara sebebiyet verebilir.

PANKREAS KANSERİ TANISI NASIL KONULUR?

Pankreas kanserini teşhis etmek için kullanılan pek çok test yöntemi vardır. Pankreas kanseri tanısı, hastanın genel sağlık durumu, semptomları ve görüntüleme sonuçlarına dayanarak konur. Tanı konulduktan sonra, kanserin türü ve evresi belirlenir. Tür ve evrenin  belirlenmesi, uygun tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur.

Pankreas kanserini teşhis edebilmek için kullanılan bazı testler ve görüntüleme yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları, pankreasın ve çevresindeki dokuların ayrıntılı görüntülerini sağlar. Tümörün boyutu, yeri ve yayılma derecesi hakkında bilgi verir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR taramaları, pankreasın daha ayrıntılı bir görüntüsünü elde etmeye yardımcı olabilir ve tümörün yapısını incelemek için kullanılır.
• Endoskopik Ultrasonografi (EUS): EUS olarak da adlandırılan endoskopik ultrason, sindirim sisteminin,  yakındaki organ ve dokuların resimlerini çekmeye yönelik bir testtir. EUS, ince bir tüp ile pankreasın içine yakından bakmayı sağlar. Tümörün boyutunu ve yapısını daha hassas bir şekilde değerlendirmek için kullanılır.
• Kan Testleri: Kan testleri, pankreas kanseri hücrelerinin ürettiği tümörlerin bir belirtisi olarak proteinleri gösterebilir. Özellikle karaciğer fonksiyon testleri, pankreas kanseriyle ilişkili olabilecek bazı belirtileri gösterebilir. CA 19-9 testi, kanserin nasıl tepki verdiğini anlamak için tedavi sırasında ve sonrasında sık sık tekrarlanır.
• Biyopsi: Tanıyı doğrulamak için doktorlar genellikle biyopsi yaparlar. Biyopsi, laboratuvarda test edilmek üzere küçük bir doku örneğinin alınmasıdır. Kanser hücrelerinin doğrudan incelenmesini sağlayan biyopsi, kanser olup olmadığını görmek için etkili bir testtir.

Bu teşhis yöntemleri sayesinde pankreas kanseri için hangi tedavi yönteminin benimsendiği de bulunabilir. Kanser ne kadar erken teşhis edilirse başarı şansı o oranda artar.

PANKREAS KANSERİ HANGİ TAHLİLLE BELLİ OLUR?

Pankreas kanseri tanısı görüntüleme yöntemlerine ek olarak bazı tahlillerle de koyulabilir. Kan testleri, pankreas kanseri belirtileri ve sağlık durumu hakkında bilgi sağlar. Tanıyı doğrulamanın yolu ise biyopsiden geçer. Biyopsi örneği, ince bir iğne veya endoskopi ile alınabilir.

Bunlara ek olarak pankreas kanseri teşhisinde laparoskopi de kullanılabilir. Laparoskopi, tümörün yayılmasını veya lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için kullanılabilir. Bu işlem sırasında ince bir tüp karın bölgesine yerleştirilir. Böylece tümörlü hücreler hakkında daha detaylı bilgiler alınabilir.

PANKREAS KANSERİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Pankreas kanseri tanısı doğrulandıktan sonra tedavi aşamasına geçilir. Bu aşamadan önce ise evrelemenin yapılması gerekir. Kanserin boyutu ve yayılımı olarak bilinen evreleme, tedavi yöntemini şekillendiren en önemli unsurlardan biridir. Pankreas kanserinin aşamaları 0'dan 4'e kadardır. 

En düşük aşamalarda kanser yalnızca pankreasta yer alır. İleri seviyelerde ise kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmış durumdadır. Kanserin vücuda yayılmadan önce tespit edilebilmesi tedaviyi kolaylaştıran bir unsurdur. Pankreas kanseri tedavisi için kullanılan ana yöntemler şunlardır:

• Cerrahi Müdahale: Pankreas kanseri tedavisinde cerrahi müdahale, tümörün çıkarılmasını sağlar ancak müdahaleler herkes için geçerli bir yöntem değildir. Genellikle diğer organlara yayılmamış kanseri tedavi etmek için kullanılır. Kanser büyürse veya yakındaki kan damarlarına yayılırsa ameliyat yapmak mümkün olmayabilir.
• Radyoterapi: Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini kontrol altına almak için yüksek enerjili ışınların kullanılmasıdır. Radyoterapi, cerrahi öncesi veya sonrası uygulanabilir. Bu yöntemde ışınlar direkt olarak kanserli hücreyi hedef alır. Radyasyon tedavisi sırasında bir makine etrafınızda hareket ederken sizin de bir masada uzanmanız gerekir. Makine radyasyonu vücudunuzdaki hassas noktalara yönlendirir. Ameliyattan önce veya sonra kullanılabilen radyoterapi, kemoterapiden sonra yapılabilir ya da kemoterapiyle birleştirilebilir.
• Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için ilaçların kullanılmasıdır. Pankreas kanseri tedavisinde genellikle kemoterapi kullanılır. Kemoterapi ilaçlarının çoğu damar yoluyla verilir. Kemoterapi radyasyon tedavisiyle aynı anda da verilebilir. Bu kombinasyon, kanseri ameliyatı mümkün hale getirecek kadar küçültebilir.
• İmmünoterapi: Bağışıklık sistemi, vücutta olmaması gereken mikroplara ve diğer hücrelere saldırarak hastalıklarla savaşır. Kanser hücreleri ise bağışıklık sisteminden saklanarak hayatta kalır ve vücuda yayılım gösterir. İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini hedeflemesini teşvik eden bir tedavi seçeneğidir. 

Bunlara ek olarak klinik denemeler, palyatif bakım ve alternatif tedavi yöntemleri de pankreas kanseri tedavisi için son zamanlarda kullanılabilen yöntemler arasında yer alır.

PANKREAS KANSERİ İYİLEŞME BELİRTİLERİ

Pankreas kanseri genellikle erken evrelerde teşhis edilmediği için ileri aşamalarda fark edilir ve tedavi edilmesi zor olabilir. İleri evrelerde pankreas kanseri tedavisi, tam bir iyileşmeyi sağlamak yerine semptomların hafifletilmesi ve yaşam süresini uzatma odaklı ilerler. Tümör küçüldükçe ve yok olmaya yüz tuttukça iyileşme belirtileri de ortaya çıkmaya başlar.

Pankreas kanserinde iyileşme belirtileri şunlardır:

• Tedavi sonrası yapılan görüntüleme testleri veya muayenelerde tümörün küçüldüğü veya stabil kaldığı görülebilir.
• Tedavi sonucunda ağrı, kilo kaybı, bulantı, iştah kaybı gibi semptomlarda düzelme meydana gelebilir.
• Tedavi sonrası kan testleri, özellikle karaciğer fonksiyon testleri, normal değerlere dönmeye başlayabilir.
• Tedavi sonucunda hastanın iştahının geri dönmesi ve kilo kaybının durması net bir şekilde görülen belirtiler arasında yer alır.
• Tedaviler sonucunda yorgunluk hissi ortadan kalkabilir ve hasta günlük yaşamına geri dönebilir.

Hastalar, tedavi sonuçlarını ve iyileşme belirtilerini doktorlarıyla düzenli olarak paylaşmalı ve tedavi planlarını gözden geçirmelidir.

PANKREAS KANSERİ ÖNLEME YÖNTEMLERİ

Pankreas kanserini kesin bir şekilde önlemek mümkün olmasa da yaşam tarzında yapılabilecek bazı değişiklikler ihtimalleri azaltabilir. Risk faktörlerinin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilecek bazı önleme yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Sigarayı bırakmak, pankreas kanseri riskini azaltmanın en etkili yollarından biridir.
• Sağlıklı bir diyet, pankreas kanseri riskini azaltmada yardımcı olabilir. Daha fazla meyve, sebze, tam tahıllar ve düşük yağlı protein kaynakları tüketmeye özen gösterebilirsiniz.
• Aşırı alkol tüketimi, pankreas kanseri riskini artırabileceğinden alkol tüketimini sınırlamak önemlidir.
• Obezite, pankreas kanseri riskini artırabilir. Sağlıklı kiloyu korumak için egzersize ve beslenmeye dikkat etmek gerekir.
• Şeker hastalığınız varsa doktorunuzun tavsiyelerine uyarak tedavinizi sürdürmeniz önemlidir.
• Kimyasal maddelere maruz kalmayı azaltmak için iş yerinizde veya evinizde uygun güvenlik önlemlerini alın.
• Düzenli sağlık kontrolleri yaptırın.

Sağlığınızı korumak ve pankreas kanseri gibi ciddi hastalıklardan korunmak için düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak ve doktor tavsiyelerine uymak son derece önemlidir.

PANKREAS KANSERİ TEDAVİ VE İYİLEŞME SONRASI SÜREÇ

Pankreas kanseri tedavisi sonrası süreç, tedavi süreci kadar büyük öneme sahiptir. Kanserin tekrar etmemesi için mutlaka uzmanların tavsiyelerine uymanız gerekir. Ameliyat sonrası sürece dikkat etmek, radyoterapi ve kemoterapi sonrası gerekli ilaçları almak, fiziksel terapi, beslenme danışmanlığı ve psikolojik destekten faydalanmak tedavi sonrasında önemlidir.

Pankreas kanseri tedavisi, fiziksel sağlığınızın ötesinde duygusal ve psikolojik etkiler de yaratabilir. Bu nedenle psikolojik destek almak ve duygusal ihtiyaçlarınıza dikkat etmek önemlidir. Tedavi sonrası dönemde kilo kaybı veya sindirim sorunları gibi sorunlarla başa çıkmak için beslenme önerilerine uymanızda da fayda vardır.

Sigara içmeyi bırakmak, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve alkol tüketimini sınırlamak bu süreçte dikkate alınması gereken diğer önlemler arasında yer alır.