Masonluk nedir? Kimler masondur?

Genel olarak gizli bir cemiyet olarak kabul edilen masonluğun dünyanın farklı bölgelerinde 5 milyondan fazla üyesi olduğu tahmin edilir. Peki mason ne demektir? Mason kime denir? Masonluk kurumunun gerçek amacı nedir? Bu sorular, masonluk kavramı üzerine en çok merak edilen konuları özetler niteliktedir. 

• “Özgür duvar işçisi” anlamına gelen “freemason” kelimesinden türeyen masonluk, kardeşlik ekseninde kurulduğu belirtilen bir tür cemiyet olma özelliği taşır. 
• Masonlara göre masonluk, akılcı ve bilimsel esaslar ile özgürlük, adalet ve hümanizm gibi kavramlar etrafında şekillenen ve tüm insanlığın iyiliğini isteyen bir tür üst yapıdır.  
• Masonların toplantı yaptıkları yerlere mason locası ismi verilir. 
• Bir kişinin mason olabilmesi için kendi hür iradesiyle bunu talep etmesinin beklendiği belirtilir. Ayrıca mason sıfatını kazanmak için tekris töreninden geçmek gerekir. 
• Masonluğun kendi içinde çıraklık, kalfalık ve ustalık dereceleri vardır. 
• Türkiye’deki masonların tarihi Osmanlı İmparatorluğu’na kadar gider. 

MASON NEDİR?

Mason nedir, daha iyi anlamak için öncelikle kelimenin kökenine bir bakalım. Türkçe’ye Fransızca’dan geçen mason sözcüğü, köken olarak İngilizce’de “özgür duvar işçisi” anlamına gelen “freemason” kelimesinden türemiştir. 

Masonluğun kökeni, Orta Çağ’da duvar ustalarına ait localara dayanır. Katedral inşaatlarının sayısında düşüş görülmeye başladığında bazı mason, yani duvar işçisi locaları, ekipleri harekete geçirmek için üyeliği kabul etmeye başlar. Söz konusu localardan bir kısmı, 17. ve 18. asırda ortaya çıkmaya başlayan, sembolik ve spekülatif masonluk kavramının doğuşuna ön ayak olmuştur.

Masonluk çeşitli biçimlerde varlık gösterse de genel olarak bu kuruma üye olan kişilerin aynı ruhsal ve doğa üstü ülküleri paylaşması beklenir. Söz konusu ülkülerden ilki ise yüce varlığa duyulan inanç ve ruhun ölümsüzlüğü olarak karşımıza çıkar. Masonlar bahsi geçen bu yüce varlığı, “Evrenin Ulu Mimarı” şeklinde adlandırır. Mason ne demek özetle; birtakım “kardeşlik” ilkelerini benimseyen cemiyetin üyeleridir. Cemiyet üyeleri birbirini ancak çeşitli şifre ve semboller sayesinde tanır. Masonluk, farklı localara ayrılmıştır. 

Masonluk, farklı kültürlere göre farklı anlamlarda kullanılabilir. Örneğin bazılarına göre masonluk, temel olarak Yahudi öğretilerine dayanan ilkelere göre şekillenir ve kardeşlik, yardımseverlik, hümanizm gibi kavramları kapsar. 24 Haziran 1717 tarihinde, Londra’da dört locanın bir araya gelmesiyle birlikte Londra Büyük Locası (İngiltere Büyük Locası) kurulmuştur. 

Masonluk, tarih boyunca üzerine çok sayıda komplo teorisi geliştirilmiş olsa da masonlara göre “kardeşlik ekseninde kurulu bir kurum” olma özelliği taşır.

MASONLARA GÖRE MASONLUK 

Masonlara göre masonluk, akılcı ve bilimsel temeller üzerine kurulmuştur. İnsanlığın ilerlemesine destek olan bir tür düşünsel ve kültürel üst yapı kurumu olma özelliği taşır. Aslen bir kardeşlik kurumudur.  Sevginin ve hoşgörünün yayılmasını amaçlar. İnsanların barış ve huzur içinde, özgürce ve adaletli bir şekilde gelişmesini arzular. Bu amaçla insanların hayatta çeşitli sorumlulukları ve aynı zamanda bazı hakları olduğunu kabul eder. Bilime saygıyı esas alır.  

Masonlara göre masonluğun bir diğer özelliği de, üyelerine mesajlarını çeşitli sembolleri kullanarak vermesidir. Fikir özgürlüğünü esas alır. Kimseyi herhangi bir görüşü zorla kabul ettirmeye veya fikrini açıklamaya zorlamaz. Masonluğun üyeleri masonluğun temel ilkeleri çerçevesinde kendi yolunu kendisi çizebilir. Dolayısıyla masonluk, herkes için farklı bir anlam taşıyabilir. Özetle masonluk masonların gözünden özgür ifadenin temel alındığı bir yaşam biçimi olarak görülür. 

MASON LOCASI NEDİR?

Mason locası nedir, sorusunu cevaplamak için öncelikle kelimenin sözlükteki karşılığına bakmak gerekir. Loca kelimesinin sözlük anlamı; sinema, tiyatro gibi mekanlarda veya parlamento salonlarında katılımcıların oturduğu üç tarafı kapalı küçük gruplara özel bölümlerdir. Loca, aynı zamanda masonların toplandıkları yer anlamına da gelir. 

Loca Orta Çağ’da, katedral inşaatlarında, taş ustaları tarafından katedrallerin yakınında inşa edilen ve soğuk kış aylarında ustaların içinde yaşadıkları yapılara da karşılık gelir. Mason locaları bazen de tapınak veya mabet olarak anılabilir. Masonluk cemiyeti, ortasında büyük bir G harfi bulunan, gönye ve pergelden oluşan bir arma kullanır. 

MASON KİMDİR?

Masonluk, kardeşlik esasına dayandığı ileri sürülen geniş bir tür gizli cemiyet ise mason kimdir? Bu durumda mason da haliyle söz konusu cemiyete üye olan kişidir. Peki kime mason denir? Mason olabilmek için ne yapmak gerekir? Kişinin mason olarak kabul edilmesi için masonluk cemiyetine üye olmuş ve masonluğa dair belirlenen ilkeleri içselleştirmiş olması gerekir. 

Masonluğa kabul edilmek için 21 yaşını doldurmuş özgür bir birey olmak gerekir. Ayrıca masonluğa girmek, yani mason olmak için, kişinin kendi hür iradesiyle başvuruda bulunması şarttır. Mason olabilmek için kişinin “tekris” adı verilen bir tür giriş ritüelinden geçmesi de beklenir. Tekris töreni masonlukta, içinde çeşitli anlamlar barındıran geleneksel bir uygulamadır. Kendi hür iradesiyle mason unvanını alan herkes yine kendi hür iradesiyle masonluktan ayrılabilir. 

MASONLAR ALLAH’A İNANIR MI?

Masonlukla ilgili bir diğer çok merak edilen soru da; masonlar Allah’a inanır mı, sorusu olarak karşımıza çıkar. 

Masonlar, kendi ifadelerine göre, herhangi bir dine, mezhebe veya inanca yakın veya karşı bir tavır sergilemezler. Herkesin kendi inandığı şekilde yaşamasını ve ibadet edebilmesini salık verir ve bu görüşü desteklediklerini belirtirler. Herkesin ötekini anlaması ve olduğu gibi kabul etmesi gerektiğini savunurlar. Masonluk ile dindarlık arasında belirgin bir çelişki olduğu söylenemez. Mason sıfatı almış insanlar arasında çok sayıda inançlı kişi olduğu da belirtilenler arasındadır. 

Sonuç olarak masonluğun tarifinde,  masonlar Allah’a inanır mı sorusunun tek bir yanıtı yoktur. Neye ve nasıl inanacaklarına karar verme hakkı sadece kendilerindedir. Masonların belirttiğine göre masonlukta organize bir inanç sisteminden söz edilemez.

MASONLUK DERECELERİ

Masonlukta, masonluk dereceleri diye bir sistem vardır. Her üyeye, bir derece verilir. Söz konusu dereceler genel olarak üçe ayrılır: Çıraklık, Kalfalık ve Ustalık. Masonluktaki derecelendirme sistemi yine Orta Çağ’dan gelir. O dönemde kişi, herhangi biri locaya dahil olmak istediği zaman ilk olarak çırak olarak işe başlar. Zamanla kendini geliştirip, becerisini kanıtladığında ise usta olmayı hak ederdi. Masonlukta da farklı derecelerdeki üyelere, çeşitli semboller aracılığıyla farklı şeyler öğretilir. Masonlar, masonluk derecelerinin her birinde önemli hayat derslerinin verildiğini iddia eder. 

MASONLUK AMAÇLARI NELERDİR?

Masonluğa dair bildiklerimizi bir araya getirdiğimizde aklınıza son bir soru takılabilir. Peki ama masonluk amaçları nelerdir? Masonlar tam olarak neyi gerçekleştirmeye çalışır? Masonlar, spesifik veya maddi masonluk amaçlarından söz etmezler. Onlara göre her masonun amacı, ideal insana ulaşmaktır. Masonlukta amaçtan değil de temel masonluk ilkelerinden söz edilir. Söz konusu ilkeler genel olarak şu konulardan bahseder: 

• Tüm insanlar kardeştir ve herkes birbirinin fikrine, inancına saygı duymalıdır.
• Herkes öncelikle kendinden sorumludur ve herkes kendinin en iyisi olma sorumluluğunu üstlenmelidir. Hiçbir şey iyi insan olmamaya bahane olarak gösterilemez. 
• Her koşulda ilerlemeye ve gelişmeye devam etmek, pes etmemek, nefrete sevgiyle karşılık vermek, şiddetten her koşulda uzak durmak, kontrollü olmak, masonluk için önemli prensipler arasında yer alır.
• Masonlar, içinde yaşadıkları dünyayı daha iyi bir hale getirmek için herkesin hiç durmadan çalışıp çabalaması gerektiğine inanır. 
• Masonlara göre onur ve saygınlık, hayatın temel anlamını oluşturan kavramlar arasında yer alır. Bu ikisi olmadan hayatın da anlamı yoktur. 

TÜRKİYE’DEKİ MASONLAR

Dünyanın pek çok bölgesinde masonlar, farklı biçimlerde varlık gösterir. Amerika’da 2 milyondan fazla mason olduğu tahmin edilir. Her ne kadar mason örgütlerinin birtakım ortak ülküler etrafında buluştuğu söylense de bu gruplar farklı coğrafyalarda farklı şekillerde faaliyet gösteren kurumlara dönüşmüştür. 

Türkiye deki masonlar genel olarak 18. yüzyıldan beri faaliyet gösterir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yabancı dillerde, özellikle Fransızca faaliyet gösteren localar büyük oranda yabancılar tarafından kurulmuştur. 19. yüzyıla gelindiğinde Osmanlı sınırları içinde çok sayıda loca olduğu gözlenir. Bu localar genellikle İstanbul ve İzmir’de toplanmıştır. 

Tarihler 5 Şubat 1948’i gösterdiğinde “Türkiye Mason Derneği” İstanbul’da kurulmuş ve Türkiye’de masonluk faaliyetleri hız kazanmıştır. Bir sene içinde mason derneğinin İzmir ve Ankara şubeleri de faaliyete geçmiştir. Bugün, 200’ün üzerinde locaya ve 14 bin kadar üyeye sahip olan Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası, masonluğun ülkemizdeki yegane temsilcisidir. Mason locaları, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Eskişehir, Denizli, Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Antalya, Çeşme ve Fethiye’de faaliyet gösterir.