Bugün sizi Bursa’nın kalbinde, tarihin ve sanatın buluştuğu bir noktaya, Yeşil Cami ve Külliyesi’ne götürmek istiyorum. Hani bazı yerler vardır, içine adım attığınızda zaman durur, ruhunuz başka bir çağda gezintiye çıkar; işte Yeşil Cami tam da öyle bir yer.

Yeşil Cami, 1419 yılında Çelebi Mehmed tarafından yaptırılmış. Osmanlı’nın Fetret Devri’ni geride bırakıp yeniden şahlanışının simgesi gibi adeta. Mimarı Hacı İvaz Paşa, bu yapıyı inşa ederken sadece taş ve mermer değil, adeta bir medeniyetin ruhunu işlemiş. Caminin “Ters T” planı, erken Osmanlı mimarisinin karakteristik bir özelliği. İki kubbe ile örtülü bu zarif yapı, içine girdiğinizde sizi ferah bir atmosferle kucaklıyor.

Fakat asıl büyü çinilerde. Yeşil Cami’nin adını aldığı o yeşil, turkuaz ve mavi tonlardaki çiniler, adeta bir sanat şöleni sunuyor. Mihrabı, 10 metreyi aşan yüksekliğiyle, bitkisel motiflerle süslü bir başyapıt. Çinilerin ustası Mecnun Mehmet, her bir detayı öyle bir incelikle işlemiş ki bakarken hayran kalmamak elde değil. Türbe ise bambaşka bir dünya; dış cephesi tamamen çiniyle kaplı, Osmanlı’da bir benzeri daha yok. İçerisindeki Çelebi Mehmed’in kabartma çinilerle süslü sandukası ve hadislerle bezeli duvarlar, seni adeta bir masal diyarına çekiyor.

Yeşil Külliyesi, sadece cami ve türbeden ibaret değil; medrese, imaret, hamam ve hanlarla tam bir yaşam merkezi. Çelebi Mehmed, Ankara Savaşı’nın (1402) yıkıcı etkisinden sonra Osmanlı’yı yeniden bir araya getiren lider. Bu külliye, onun gücünün ve vizyonunun bir göstergesi. Tebrizli ustaların elinden çıkan çiniler, Timur’un etkisine bir meydan okuma gibi. Sanki Çelebi Mehmed, “Biz buradayız, daha güçlüyüz!” demiş.

Külliyenin medresesi, Osmanlı eğitim hayatında bir çığır açmış. Mehmed Şah Fenârî, Ebüssuûd Efendi gibi büyük âlimler burada ders vermiş. İmaret ise yoksullara, yolculara kucak açmış; Osmanlı’nın sosyal dayanışma ruhunu yansıtmış.

Ayrıca Yeşil Cami ve Türbe, Bursa’nın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesinde başrol oynayan yapılar. Şehrin her yerinden görülen bu turkuaz siluet, Bursa’nın kartpostalı gibi. Yurt dışından gelen turistler için ilk durak burası. Türbenin “Turkuaz İhtişam” lakabı boşuna değil; çinilerin o büyülü renkleri, fotoğraf karelerinde bile insanı büyülüyor.

Kültürel açıdan ise bu külliye, Osmanlı’nın sanatsal ve manevi mirasını taşıyor. Türbedeki hadisler, çinilerdeki motifler, İslam sanatının inceliklerini gözler önüne seriyor. Yerel halk için de burası manevi bir buluşma noktası; namaz kılmak, dua etmek için uğranılan kutsal bir mâbed.

Yapı, tarihi dokusunu ve Osmanlı'nın mirasını koruyarak günümüz insanlarına da manevi bir ferahlık sunuyor. Cami, ibadete açık ve her gün ziyaretçilerini ağırlıyor. Türbe, 2009’daki kapsamlı restorasyondan sonra adeta yeniden doğmuş. Ancak bazı çiniler, 1855 Bursa depreminde hasar gördüğü için Kütahya çinileriyle yenilenmiş; yine de orijinal çinileri girişte görebilirsin. Medrese, Türk-İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet veriyor; ziyaretçiler burada, Osmanlı sanatına dair pek çok eseri keşfetme imakanı buluyor. İmaret ise bugün bir kahvehane olarak kullanılıyor.

Külliyenin çevresi de ayrı bir güzel. Yeşil semtindeki tarihi evler, dar sokaklar, sanki sizi 15. yüzyıla götürüyor ama modern dokunuşlar da var; turistler için hediyelik eşya dükkânları, kafeler bu bölgeyi capcanlı tutuyor.

Maalesef bazı güzellikleri anlatmak yetmiyor. Eğer Bursa'ya yolunu düşerse Yeşil Cami ve Külliyesini muhakkak ziyaret edin ve Osmanlı'nın sanat anlayışını, estetiğini, nezaketini, zarafetini ve heybetini yerinde müşahede edin ve sakın unutmayın, burası sadece bir yapı değil, bir medeniyetin yeniden doğuş hikayesi...