2 bin yıl öncesinden 'Mısır Mumyaları' portreleri

Mısır’daki pek çok mumya mezarına ölen kişinin yaşarken nasıl gözüktüğünü gösteren gerçeğe yakın portreler eklendi.

1- Ammonius’un portresi

Milattan sonra 225 ila 250 yılları arasına tarihlenen; keten üzerine boyanmış, restore edilmiş “Ammonius Portresi”nde genç adamın bir elinde kadeh, diğer elinde ise bir çiçek buketi görülüyor. "Mummy Portraits in the J. Paul Getty Museum" (Oxford University Press, 1982) kitabına göre sanatçı, Ammonius’a büyük dudaklar, kepçe kulaklar, göz torbaları ve garip kavisli parmaklar gibi birçok ayırt edici özellik eklemiş.

2- İnci küpeler

Milattan sonra 150 ila 200 yılları arasında ahşap üzerine yapılan bu portrede kahverengi geyik gözlü, ince burunlu ve kalın kaşlı genç bir kadın görülüyor. Van den Bercken, portede kadının taktığı küpeler gibi incilerin de Fayyum portrelerinde “en yaygın” küpe türlerinden biri olduğunu söylüyor. Bercken, portrelerdeki takı ve saç stillerinin araştırmacıların portreleri tarihlendirmesine de yardımcı olabileceğini belirterek, "Kadınların saç modelleri çok özenle hazırlanmış olabilir ve çoğunlukla Roma’nın, özellikle de imparatoriçenin moda ve trendlerini yansıtıyor olabilir." dedi.

3- Sakallı adam

Milattan sonra 175 ila 225 yılları arasına tarihlenen ve ahşap üzerine resmedilen bu portrede, beyaz giyimli kıvırcık saçlı, sakallı bir adam görüyoruz. Adamın sakalı tıpkı sakal kullanan Roma imparatoru Marcus Aurelius’unkilere benziyor.

4- Zarif mücevherler

Milattan sonra 175 ila 200 yılları arasında ahşap üzerine yapılan bu portre, uyumlu bir kolye ve küpeler takan koyu saçlı bir kadını gösteriyor. Ancak diğer Fayyum portrelerinde olduğu gibi, ölen kişinin gençken mi yoksa ölüm anında mı tasvir edildiği bilinmiyor. PLOS One dergisinde yayımlanan 2020 tarihli bir araştırmaya göre, bazı durumlarda portreler oldukça gerçekçi. Bir ekip, Roma Mısır’ından gelen genç bir çocuğun mumyasının BT (bilgisayarlı tomografi) taramasını aldı, yüzünü dijital olarak yeniden yapılandırdı. Ve ardından elde edilen rekonstrüksiyonu mezarındaki portresiyle karşılaştırdı. Analize göre portre, çocuğu 3 veya 4 yaş daha genç gösteriyordu ancak bunun dışındaki tutarlılıklar dikkat çekiciydi.

5- Parlak gözler

Bu erkek portresi, milattan sonra 250 civarında ıhlamur ağacı üzerine resmedilmiş. Portre “Mummy Portraits in the J. Paul Getty Museum” kitabına göre, Mısır’daki Britanya başkonsolosu Henry Salt tarafından 1800’lerin başlarında satın alınmış. Bu portre, modern çağda keşfedilen en eski Fayyum portrelerinden biri olma özelliğini taşıyor.

6- Altın çelenkli kız

Milattan sonra 120 ila 130 yılları arasında ahşap üzerine yapılan bu portrede, inci kolye takan ve saçında altın çelenk bulunan genç bir kız görülüyor. Van den Bercken’e göre bu taç, ölümü yenmeyi simgeliyor.

7- Altın çelenkli adam

Altın çelenklerle resmedilenler sadece kadınlar değildi. Milattan sonra 150 ila 200 yılları arasında ahşap üzerine yapılmış bu portrede, sakallı bir adamın defnelerden yapılmış kendi altın tacını kullandığını görüyoruz.

8- Gerçekçi portre

Milattan sonra 150 dolaylarında yapılan bu portre, beyazlar giymiş ve yine altın çelenk takmış bir adamı gösteriyor. Allard Pierson’a göre Fayyum portrelerinin ilgi çekici görüntüleri, Bizans İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ikon resim yapan sanatçılara ve ayrıca 19. ve 20. yüzyıl sonlarında sanatçılara ilham kaynağı oldu. Bugün bu tarz, gerçekçi resimli portreciliğin bilinen en eski örneklerinden biri olarak görülüyor.

9- Kıvırcık saçlı adam

Bu adamın sakalı, araştırmacıların portresini İmparator Marcus Aurelius dönemine tarihlemelerine yardımcı oldu. Portreleri bulunan diğerleri gibi, burada resmedilen adamın da Avrupalı kökleri olabilir. İlk olarak Büyük İskender’in generallerinden birinin bölgeyi ele geçirmesiyle başlayan Ptolema Hanedanlığı döneminde, daha sonra da VII. Kleopatra’nın ölümünün ardından Roma’nın Mısır’ı eyalet haline getirmesiyle Mısır’da pek çok Yunan ve Romalı yaşamıştı.

10- Gözler ve kirpikler

Milattan sonra 300 ila 400 yılları arasında ahşap üzerine yapılan bu portrede inci küpeler takan bir kadın görülüyor. Van den Bercken, “Gözlerin ve kirpiklerin kompozisyonuna çok fazla ayrıntı yerleştirilmiş. Bu durum, ölülerin orta-üst sınıf veya elit olduğunu gösteriyor. " dedi. Ayrıca bireyler veya aileleri portre için sanatçıya para ödemek zorunda kalıyordu. Van den Bercken, “Portrelerin yapılması kolay değildi, kaynak açısından ucuz da değildi. Portrelerin yapılmasını emreden kişilerin bunu yapabilecek maddi imkanları olmalı.” yorumunda bulunuyor.

11- Süslü kolye

Bu kadın portresi milattan sonra 160 ila 190 yılları arasında yapılmış. Bilinen Fayyum portrelerinin çoğu 1800’lerde bulundu ancak 2022’de arkeologlar Mısır’daki Philadelphia antik kentindeki bir mezarlıkta daha fazlasını keşfettiklerini açıkladı.

12- Parlak gözlü kadın

Mummy Portraits in the J. Paul Getty Museum'e göre, milattan sonra 170 ila 200 yılları arasında ahşap üzerine boyanmış olan bu portre 1880’lerde Mısır’da bulunmuş. Kadın inci küpeler, bir kolye, sıcak pembe bir tunik ve siyah klavi, yani dikey süsleme şeritleri takıyor. Kıvırcık saçları topuz yapılmış.