8 Mart Dünya Kadınlar Günü ne zamandır kutlanıyor?

ASLI YEŞİLYURT/HERKES DUYSUN

8 Mart Dünya Kadınlar Günü, insan hakları açısından kadınların siyasi ve sosyal varlığının gelişimini, kadınların her alanda varlığının kutlandığı bir gündür. Kökleri 20. yüzyılın başlarına uzanan Dünya Kadınlar Günü her yıl farklı etkinliklerle, kadınların varlığının her geçen gün büyüyeceğini ispatlar nitelikte kutlanıyor.

NEDEN 8 MART?

Takvimler 8 Mart 1857 tarihini gösterdiğinde ABD’nin New York kentinde 40 bin dokuma işçisi, daha iyi çalışma koşulları için bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak bu grev sonradan bir vahşete dönüştü. Grev için görevlendirilen polisler işçilere saldırdı ve onları fabrikaya kilitledi. İşçiler fabrikada kilitliyken çıkan yangın ise her şeyi daha korkunç bir boyuta taşıdı. Mahsur kalan işçiler, kurulan barikatlardan dolayı fabrikadan kaçamadı ve 129 kadın işçi yangında çığlıklar atarak can verdi. Fabrika ile birlikte bir direnişin de meşalesi alev aldı. Hayatını kaybeden işçilerin cenazesine 10 bini aşkın kişi katıldı.

Dünya çapında büyük ses getiren bu katliamın ardından 26-27 Ağustos 1910 tarihine gelindiğinde ise Danimarka’nın Kopenhag kentinde gerçekleştirilen kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden biri olan Clara Zetkin ve Rose Luxemburg’un bir önerisi konferansa sunuldu. Bu öneri 8 Mart 1857 tarihinde tekstil fabrikasında kadın işçilerin ölümüyle sonuçlanan yangının anısına o günü “Internationler Frauentag”(Dünya Kadınlar Günü) olarak anılmasını fikriydi ve bu fikir oy birliğiyle kabul edildi.

DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ İLAN EDİLDİ

Bu önerinin ardından ilk yıllarda belirli bir tarih saptanmasa bile her zaman ilkbaharda anılıyordu. Dünya Kadınlar Günü’nün 8 Mart olarak kararlaştırılması ise 1917 Ekim Devrimi’nin önderi ve Sovyetler Birliği’nin kurucusu olan Lenin’in dönemine tekabül ediyor. 1921 yılında Moskova’da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda kararlaştırıldı. Konferansta 8 Mart’ın tarihi kesinleşirken ismi de “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak kararlaştırıldı.

Dünya Kadınlar Günü, Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yıllarında sosyalizmin yayılmasından çekinen bazı ülkeler tarafından yasaklandı. Ancak 1960’lı yıllarda ABD’de çeşitli gösteriler ile kutlanmasıyla, batı ülkelerine de sıçradı ve daha güçlü bir şekilde gündeme gelmeye başladı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu da 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ı “Dünya Kadınlar Günü” olarak kabul etti.